بهروزرسانی پربینندهترین مقالات ویکیپدیای فارسی. اطلاعات بیشتر...
جوزف رابینت بایدن جونیور ( BY-dən؛ زادهٔ ۲۰ نوامبر ۱۹۴۲) سیاستمدار آمریکایی و رئیسجمهور منتخب ایالات متحده آمریکا است. او پیشتر از سال ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۷، تحت ریاستجمهوری باراک اوباما چهل و هفتمین معاون رئیسجمهور ایالات متحده آمریکا بوده و از ۱۹۷۳ تا ۲۰۰۹ به مدت ۳۶ سال ایالت دلاور را به عنوان یکی از سناتورهای ایالات متحده آمریکا نمایندگی میکردهاست. بایدن که یک دموکرات است، نامزد حزب خود در انتخابات ریاستجمهوری ۲۰۲۰ ایالات متحده آمریکا بود و بر رقیب اصلیاش رئیسجمهور دونالد ترامپ پیروز شد.
آمیزش جنسی (به انگلیسی: Sexual intercourse) به عمل تولیدمثلی گفته میشود که در آن، اندام جنسی جنس مذکر (در انسان و حیوانات ردهبالای دیگر)، وارد اندام جنسی ماده یعنی مهبل میشود، و در صورت موفقیت، سلولهای اسپرم جنس مذکر را وارد بدن جنس ماده میکند و تخمک جنس ماده را باردار میسازد. این کار باعث تشکیل اندامگان جدیدی میشود. در برخی از مهرهداران، مانند ماهیها، تخمها در خارج از بدن ماهی، پراکنده و به صورت خارجی باردار میشوند.
انتخابات ریاستجمهوری ایالات متحده آمریکا (۲۰۲۰)
انتخابات ریاستجمهوری ایالات متحده آمریکا در ۳ نوامبر ۲۰۲۰ مصادف با ۱۳ آبان ۱۳۹۹، برای انتخاب رئیسجمهور ایالات متحده آمریکا و معاون او، برگزار شد و با پیروزی نامزدهای حزب دموکرات، جو بایدن و کاملا هریس، به پایان رسید. این پنجاه و نهمین انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده آمریکا بود. دولت جو بایدن در تاریخ ۲۰ ژانویه ۲۰۲۱ مصادف با یکم بهمن ۱۳۹۹ کار خود را آغاز میکند.
داود فِیرَحی (۱۳۴۳ در زنجان - ۲۱ آبان ۱۳۹۹ در تهران) نظریهپرداز و پژوهشگر علوم سیاسی و اندیشه سیاسی اسلام بود. وی دارای دکترای علوم سیاسی از دانشگاه تهران و تحصیلات حوزوی تا سطح عالی بوده و استاد تمام گروه علوم سیاسی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران بود. فیرحی استاد مدعو دانشگاه مفید در قم نیز بود.همچنین وی عضو شورای مرکزی مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم بوده و درسگفتارهایی در موسسه مطالعات سیاسی-اقتصادی "پرسش" برگزار کرد.
حسن تهرانی مقدم (۶ آبان ۱۳۳۸ — ۲۱ آبان ۱۳۹۰) نظامی ایرانی بود، که از فرماندهان سپاه پاسداران در جنگ ایران و عراق بشمار میآمد. آخرین سمت وی، ریاست سازمان جهاد خودکفایی سپاه پاسداران بود. او به عنوان یکی از پایهگذاران برنامه موشکی در سپاه پاسداران شناخته میشود.تهرانیمقدم در سال ۱۳۹۰ در پی حادثه انفجار زاغه مهمات واقع در پادگان مدرس کشته شد.
حسن روحانی (با نام پیشین حسن فریدون؛ زادهٔ ۹ دی ۱۳۲۷ (در شناسنامه: ۲۱ آبان ۱۳۲۷) در سرخه، استان سمنان) روحانی و سیاستمدار ایرانی، رئیسجمهوری فعلی جمهوری اسلامی ایران، استاد پژوهشی مرکز تحقیقات استراتژیک و همچنین نماینده مردم استان تهران در مجلس خبرگان رهبری از سال ۱۳۷۸ است. روحانی از سال ۱۳۶۸ تا ۱۳۸۴ دبیر شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران و رئیس تیم هستهای و مذاکرهکننده ارشد ایران با سه کشور اروپایی آلمان، فرانسه و بریتانیا دربارهٔ برنامه هستهای ایران، از سال ۱۳۶۸ تا ۱۳۹۲ عضو شورای عالی امنیت ملی به نمایندگی از رهبر جمهوری اسلامی ایران و از سال ۱۳۷۱ تا ۱۳۹۲ رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز بودهاست. روحانی سابقه پنج دوره نمایندگی مردم در مجلس شورای اسلامی را دارد و نایب رئیس مجلس شورای اسلامی در دوره چهارم و دوره پنجم، بودهاست.در ۲۲ فروردین ۱۳۹۲، حسن روحانی با نام «دولت تدبیر و امید»، شعار اعتدالگرایی، نماد کلید و رنگ بنفش برای انتخابات ریاست جمهوری رسماً اعلام نامزدی کرد.
دونالد جان ترامپ (به انگلیسی: Donald John Trump) (زاده ۱۴ ژوئن ۱۹۴۶) چهل و پنجمین رئیسجمهور ایالات متحده آمریکا است. وی پیش از ورود به سیاست، بیزینسمن و یک چهرهٔ تلویزیونی بود. ترامپ نامزد حزب جمهوریخواه در انتخابات ۲۰۲۰ ریاستجمهوری ایالات متحده آمریکا بود اما از رقیب دموکرات خود، جو بایدن، شکست خورد.
روشهای آمیزش جنسی که معمولا از آنها با عنوان پوزیشنِ سکس (به انگلیسی: Sex position) یاد میشود، روشهای هستند که افراد برای انجام معاشقه و سایر فعالیتهای جنسی استفاده میکنند. روشهای آمیزش جنسی معمولا بر اساس موقعیتی که طرفین درگیر در رابطه جنسی اتخاذ میکنند، توصیف میشوند. روشهای آمیزش جنسی لزوما به دخول منتهی نمیشوند.
خانهٔ امن یک مجموعهٔ تلویزیونی در ژانر جنایی-سیاسی و امنیتی، به کارگردانی احمد معظمی و نویسندگی حسین ترابنژاد است که نخستین بار در آبان ۱۳۹۹ از شبکهٔ یک سیما پخش شد. این مجموعه بعد از سارق روح و ترور خاموش آخرین مجموعه از سهگانهٔ معمایی-پلیسی-سیاسی ابوالفضل صفری و احمد معظمی است که با محوریت پروندههای امنیتی که مسائل مختلف سالهای اخیر ایران از جمله اهداف تشکیل داعش و فعالیتهای تروریستی آنها در خاک ایران را در برمیگیرد، ساخته شدهاست. این مجموعه کاملاً سیاسی است.
کیمیا عنوان مجموعه تلویزیونی به کارگردانی جواد افشار است. این مجموعه علاوه بر تهران، آبادان، خرمشهر و دیگر مناطق استانهای جنوبی در کشور گرجستان بهویژه پایتخت آن تفلیس نیز تصویربرداری داشته و دارد. کیمیا در ۱۱۰ قسمت ۵۰ دقیقهای تهیه شدهاست و از این نظر بعد از سریال نقطه چین، طولانیترین سریال ایرانی است.این مجموعه تلویزیونی نخستینبار از ۴ مهر ۱۳۹۴ از شبکه دو سیما به روی آنتن رفت.
نیکی کریمی (زادهٔ ۱۹ آبان ۱۳۵۰) هنرپیشه، کارگردان و تهیهکننده فیلم اهل ایران است. او یکی از بهترین و تأثیرگذارترین هنرمندان سینما پس از انقلاب ایران است که در فیلمهای مهمی نقش آفرینی کرده و با کسب جوایز متعدد از جشنوارههای گوناگون بینالمللی، از موفقترین هنرمندان سینمای ایران از لحاظ تعداد جوایز جهانی نیز بهشمار میرود.در سال ۱۳۷۲ نیکی کریمی موفق به دریافت جایزه صدف نقرهای بهترین بازیگر زن از جشنواره بینالمللی فیلم سنسباستین برای فیلم سارا شد. او در بیست و یکمین دوره جشنواره فیلم فجر (سال ۱۳۸۱) نیز برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر زن برای فیلم دیوانهای از قفس پرید و واکنش پنجم شد.
ایران (نام رسمی: جمهوری اسلامی ایران) کشوری در آسیای غربی است. این کشور با ۱٫۶۴۸٫۱۹۵ کیلومتر مربع پهناوری، دومین کشور بزرگ خاورمیانه است. ایران از شمال غرب با ارمنستان و جمهوری آذربایجان، از شمال با دریای خزر، از شمال شرق با ترکمنستان، از شرق با افغانستان و پاکستان، از جنوب با خلیج فارس و دریای عمان و در غرب با عراق و ترکیه هممرز است.
ایالات متحده آمریکا (به انگلیسی: United States of America و به اختصار: USA) که به صورت خلاصه ایالات متحده یا آمریکا خوانده میشود، یک کشور مستقل در آمریکای شمالی میان کشور کانادا و مکزیک و اقیانوس اطلس و آرام است. آمریکا بهجز سرزمین اصلی؛ با شیوۀ حکومت جمهوری فدرال متشکل از ۵۰ ایالت، یک حوزه فدرال، پنج سرزمین خودمختار و مجموعهای از جزایر پراکنده که مجموعاً دارای مساحتی معادل ۳٫۸ میلیون مایل مربع (۹٫۸ میلیون کیلومتر مربع)؛ چهارمین کشور پهناور جهان محسوب میشود و با جمعیتی بیش از ۳۳۰میلیون (آمار سال ۲۰۲۰)؛ سومین کشور پرجمعیت جهان میباشد. پایتخت آمریکا واشینگتن، دی.سی.
کاملا دِوی هریس (انگلیسی: Kamala Devi Harris/ˈkɑ:mələ/ KAH-mə-lə؛ زادهٔ ۲۰ اکتبر ۱۹۶۴) معاون رئیسجمهور منتخب ایالات متحده آمریکا است که از ۲۰ ژانویه ۲۰۲۱ شروع به کار خواهد کرد. او اولین معاون رئیسجمهورِ زن و اولین معاون رئیسجمهور رنگینپوست این کشور به شمار میرود. هریس از سال ۲۰۱۷ به عنوان سناتور تازهکار ایالات متحده آمریکا از ایالت کالیفرنیا تا ۲۰۲۰ مشغول به کار بود.
فهرست استانهای ایران بر پایه مساحت
فهرست استانهای ایران بر پایهٔ مساحت فهرست استانهای ایران از بزرگترین به کوچکترین استان است. ایران بر اساس تقسیمات کشوریاش در حال حاضر ۳۱ استان دارد که بزرگترین آنها استان کرمان و کوچکترین استان ایران استان البرز است. از ۳۱ استان ایران ۶ استان بیش از ۱۰۰٬۰۰۰ کیلومتر مربع مساحت دارند، ۲۴ استان ایران بین ۱۰٬۰۰۰ تا ۹۹٬۹۹۹ کیلومتر مربع مساحت دارند و یک استان ایران نیز بین ۱٬۰۰۰ تا ۹٬۹۹۹ کیلومتر مربع مساحت دارد.
ساختار زمین یا ساختار درونی زمین از قشرهای کرویشکل لایهبندی شدهای بهترتیب؛ از یک پوسته جامد بیرونی؛ ساختهشده از سیلیکات، یک استنوسفر یا گوشته با گرانروی بالا، و یک هسته؛ که بخش بیرونی آن مایع با گرانروی بسیار کم، و بخش درونی آن جامد است، تشکیل شدهاست. درک علمی از ساختار داخلی زمین بر پایهٔ مشاهدات مکاننگاری (توپوگرافی) و ژرفاسنجی، بررسی برونزدهای سنگی، نمونههایی که از ژرفای بیشتر توسط آتشفشانها یا فعالیت آتشفشانی به سطح آمده، تجزیه و تحلیل امواج لرزهاییی که از درون زمین عبور میکنند، اندازهگیریهای میدانهای گرانشی و مغناطیسی زمین و آزمایشها با مواد جامد متبلور در فشارها و دمای متناسب و مشابه با وضعیت داخلی عمیق زمین دانسته شدهاست. پوسته بیرونیترین لایهٔ زمین است و بیشتر از اکسیژن و سیلیکون ساختهشده و تنها جایی است که زندگی بر روی آن شناخته شدهاست.
فهرست رئیسجمهورهای ایالات متحده آمریکا
این فهرست شامل افرادی است که بعد از قانون اساسی ایالات متحده آمریکا مصوب سال ۱۷۸۹ به سمت ریاست جمهوری در آمریکا برگزیده شدهاند. برای آگاهی از رهبران قبلی آمریکا به رئیسجمهورهای کنگره قارهای مراجعه کنید. این فهرست همچنین مطابق متمم بیست و پنجم قانون اساسی ایالات متحده، رئیس جمهوران موقت را در برنمیگیرد.
سیمپسونها (به انگلیسی: The Simpsons) مجموعه تلویزیونی پویانمایی آمریکایی ساخته مت گرینیگ است که برای شبکه رسانهای فاکس ساخته میشود. این مجموعه تلویزیونی در حال حاضر بسیار جنجال به پا کرده است، این سری نمایشی طنز از سبک زندگی خانواده سیمپسونها است که از هومر، مارج، بارتو مگَی تشکیل شده. این مجموعه فیلم در شهر ساختگی اِسپرینگفیلد اجرا میشود که فرهنگ آمریکایی، ارتباطات تلویزیونی و دیگر رفتارهای انسانی را به تصویر میکشد.
سید علی حسینی خامنه (زادهٔ ۲۹ فروردین ۱۳۱۸) معروف به سید علی خامنهای، روحانی مسلمان، مجتهد، مرجع تقلید شیعی و امام جمعهٔ تهران و دومین رهبر جمهوری اسلامی ایران است. وی طبق اصول ۱۰۷ و ۱۱۰ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، عالیترین مقام کشور و فرمانده کل نیروهای مسلح محسوب میشود. او ریاست بنیاد دائرةالمعارف اسلامی را نیز بر عهده دارد.خامنهای از ۴ سالگی در مکتبخانه شروع به تحصیل کرد.
ملانیا ترامپ (سابقاً ملانیا کناوس) (انگلیسی: Melania Trump؛ زادهٔ ۲۶ آوریل ۱۹۷۰) مانکن سابق اسلوونیایی آمریکایی و بانوی اول ایالات متحده آمریکا است. او در ۲۲ ژانویه ۲۰۰۵ با دونالد ترامپ، ابرتاجر املاک و مستغلات آمریکایی و رئیسجمهور کنونی آمریکا ازدواج کرد.او که متولد اسلوونی است، در سال ۲۰۰۱ مقیم دائم ایالات متحده آمریکا و در سال ۲۰۰۶ شهروند این کشور شد. او از ۲۰ ژانویه ۲۰۱۷ نقش بانوی اول ایالات متحده آمریکا را بر عهده دارد.
فایزر (به انگلیسی: Pfizer) یک شرکت داروسازی بینالمللی آمریکایی است که مقر اصلی آن در نیویورک قرار دارد و هماکنون بهعنوان بزرگترین شرکت داروسازی جهان شناخته میشود.شرکت فایزر در سال ۱۸۴۹ توسط چارلز فایزر تأسیس شد. این شرکت در طول فعالیت خود در صنعت داروسازی، شرکتها و کارخانجات دارویی بسیاری را خریداری، تصاحب و در مجموعهٔ فایزر ادغام نمود که از آن جمله این شرکتها میتوان به ادغام وارنر-لمبرت در سال ۲۰۰۰، فارمسیا در ۲۰۰۳ و وایت در سال ۲۰۰۹ اشاره کرد.دفتر مرکزی این شرکت در شهر نیویورک قرار دارد و بخشی از سهام آن در بازار بورس نیویورک و نیز بازار بورس بمبئی معامله میشود و جزئی از میانگین صنعتی داو جونز بهشمار میآید. شرکت فایزر در سال ۲۰۱۸ در فهرست فرچون ۵۰۰ با بیش از ۵۳ میلیارد دلار درآمد در رتبهٔ ۵۷ از بزرگترین شرکتهای آمریکا قرار گرفت.در ایران، فایزر در سال ۱۳۴۳ شرکتی را با نام لابراتوارهای فایزر، تحت مالکیت خود راهاندازی کرد.
مجمع گزینندگان (ایالات متحده آمریکا)
مجمع گزینندگان یا الکترال کالج (به انگلیسی: Electoral college) مرحلهٔ نهایی از روند طولانی انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده آمریکا محسوب میشود. انتخابات ریاستجمهوری در ایالات متحده آمریکا به صورت دو مرحلهای انجام میشود. مردم در روز انتخابات اگر چه اسم نامزدهای ریاستجمهور را در برگههای اخذ رأی مینویسند، اما در عمل مجمع گزینندگان بهطور مستقیم رئیسجمهور و معاون او را انتخاب میکنند.
درگیری ناگورنو قرهباغ (آرتساخ؛ قرهباغ کوهستانی) (انگلیسی: 2020 Nagorno-Karabakh conflict) بخشی از مناقشه قرهباغ است که از ۲۷ سپتامبر ۲۰۲۰ بین جمهوری آذربایجان و جمهوری ارمنستان آغاز شدهاست. هر دو طرف تلفاتی را گزارش کردهاند و ارمنستان و جمهوری آرتساخ اعلام حکومت نظامی و بسیج عمومی کردهاند. جمهوری آذربایجان نیز اعلام حکومت نظامی کردهاست.
آمیزش دهانی (به انگلیسی: Oral sex) نام گونهای از آمیزش جنسی در انسان است که در آن تلاش میشود تا اندام شریک جنسی فرد با کمک دهان، دندانها، زبان و حلق شبیهسازی شود. در این گونه رفتار، مرد برای زن یا زن برای مرد یا هر دو بهطور همزمان اندام جنسی طرف مقابل را به وسیله دهانشان تحریک میکنند. نامهای شناخته شدهٔ این گونه از آمیزش در زبان فارسی به ترتیب، قضیبلیسی یا ساک زدن (گرفته شده از فعل انگلیسی Suck به معنی مکیدن) و فرجلیسی یا کسلیسی است.
جنگ عراق با ایران یا جنگ هشتساله که در ایران با نام جنگ تحمیلی و دفاع مقدس شناخته میشود و در زمان صدام در عراق با نام قادسیهٔ صدام از ان یاد میشد، طولانیترین جنگ متعارف در قرن بیستم میلادی و دومین جنگ طولانی این قرن پس از جنگ ویتنام بود که نزدیک به هشت سال به طول انجامید. جنگ به صورت رسمی در ۳۱ شهریور ۱۳۵۹ برابر ۲۲ سپتامبر ۱۹۸۰ آغاز شد. در این روز درگیریهای پراکنده مرزی دو کشور با یورش همزمان نیروی هوایی عراق به ده فرودگاه نظامی و غیرنظامی ایران و تهاجم نیروی زمینی این کشور در تمام مرزها به یک جنگ تمام عیار تبدیل شد، هرچند مقامات عراقی معتقد بودند که جنگ از ۱۳ شهریور ۱۳۵۹ برابر با ۴ سپتامبر ۱۹۸۰ با حملات توپخانهای ایران به شهرهای مرزی عراق آغاز شدهاست.روابط ایران و عراق از سال ۱۳۴۸ تا پیش از جنگ نیز به شدت تیره و تار بوده و پیش از انقلاب ایران ۱۰۴ مورد درگیری و جنگ بین ایران و عراق اتفاق افتاد که در برخی از آنها از جمله در درگیری ۲۱ بهمن ۱۳۵۲ صدها تن از دو طرف کشته و زخمی شدند.
اعتراضات ۱۳۹۸ ایران مجموعهٔ اعتراضات مردمی و ضد حکومتی در سراسر ایران بود. این اعتراضات بهدنبال انجام مجدد سهمیهبندی بنزین در ایران و افزایش ۲۰۰ درصدی قیمت بنزین در ۲۴ آبان ۱۳۹۸ آغاز شد. اعتراضات که عمدتاً در محلات کارگری و فقیرنشین شهری متمرکز و در ابتدا نسبتاً مسالمتآمیز بود، به تدریج به یک شورش خشونتآمیز علیه نظام تبدیل شد.
این نوشتار فهرستی از کشورها و قلمروهای وابسته بر پایۀ جمعیت است. در این فهرست نام کشورهای مستقل، قلمروهای وابستهٔ مسکونی و در برخی موارد کشورهای تابع بر اساس استاندارد ایزو ۳۱۶۶-۱ آورده شدهاست. برای مثال پادشاهی متحد بریتانیا و قلمروهای وابسته به آن به صورت یک نهاد واحد فرض شدهاند اما کشورهای تابع پادشاهی هلند به طور جداگانه آورده شدهاند.
امیرحسین مقصودلو (زادهٔ ٣٠ شهریور ١٣۶۶ در تهران) با نام هنری امیر تتلو، خواننده و ترانهسرای ایرانی است که در سبک رپ، پاپ و آراندبی فعالیت میکند.امیر تتلو، از نخستین خوانندگان سبک آر اند بی در ایران است که توانست به صورت «زیرزمینی» بخواند و شهرتی بهدست آورد. وی در اواسط دههٔ ۱۳۸۰ به دبی سفر کرد و پس از مدتی به ایران بازگشت. وی نخستین آلبوم رسمی خود به نام زیر همکف را در سال ۱۳۹۰ بدون اخذ مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی منتشر کرد و پس از زیر همکف، تاکنون ۱۱ آلبوم دیگر منتشر کردهاست.
لی جن فان (به چینی: 李振藩) مشهور به بروس لی (Bruce Lee؛ زاده ۲۷ نوامبر ۱۹۴۰ – درگذشت ۲۰ ژوئیه ۱۹۷۳) استاد هنرهای رزمی چینی، بازیگر فیلمهای اکشن، استاد فلسفه، نظریهپرداز و بنیانگذار روش رزمی جیت کان دو (جیت به معنای دفاع و کان به معنای حمله و دو در واقع هماهنگکننده بین دفاع و حمله) یکی از مدرنترین سبکهای کونگ فو یا ووشو اهل آمریکا و هنگ کنگ بود. بسیاری او را یکی از تأثیرگذارترین انسانهای قرن بیستم و یک نماد در فرهنگ عامه میدانند. از وی به عنوان بزرگترین رزمی کار تاریخ یاد میشود.
انفجار بیدگَنِه رویدادی است، که در حدود ساعت '۱۲٫۵۰ روز ۲۱ آبان ۱۳۹۰ (۱۲ نوامبر ۲۰۱۱) در یکی از زاغههای مهمات سپاه پاسداران در پادگان مدرس (پادگان امیرالمؤمنین) که میان دو روستای بیدکنه و اخترآباد شهرستان ملارد (استان تهران) و در نزدیکی کوهی به نام کیکاوس واقع است، اتفاق افتاد. صدای انفجار تا کرج و خاور تهران شنیده و در نزدیکی محل حادثه باعث شکستن شیشههای ساختمانها شد. لرزش انفجار در بیشتر شهرهای استانهای تهران و البرز مانند تهران، شهریار، شهرقدس،نسیم شهر کرج، پرندک، اشتهارد، ملارد، ماهدشت و بخشهایی از ساوه در استان مرکزی احساس شد.
شکنجه کیر و خایه (به انگلیسی: Cock and ball torture) با سرواژه های سیبیتی (CBT)، شکنجه آلت تناسلی یک فعالیت جنسی است که شامل فشردن یا اعمال درد به آلت تناسلی مردانه یا بیضه است. اعمالی چون: سوراخکاری اندام جنسی، شمعبازی، شلاق زدن دستگاه تناسلی، فشردن، اسپنک زدن، سوندگذاری، غلغلک زجرآور، تحریک جنسی با برق، زانو زدن یا لگد زدن به مجموعه دستگاه تناسلی میتواند راههای اعمال شکنجه در روش فوق باشد. فرد مفعولی ممکن است بابت داشتن شخصیتی مازوخیستی، یا لذت بردن از طریق تحقیر شهوانی، یا دانستن اینکه این عمل برای یک شریک غالب سادیستی اش لذت بخش است، لذت جسمی مستقیم دریافت کند.
اَتُم (به فرانسوی: Atome) کوچکترین واحد تشکیل دهنده یک مادهٔ ساده است و خواصی مشابه آن ماده دارد که میتواند به کمک پیوند شیمیایی به اتمی دیگر متصل گردد. تئوری اتم گرایی که از عقیدهٔ تشکیل مواد از ریزدانههای نادیدنی (در برابر عقیده به تفکیکپذیر بودن مواد تا بی نهایت) دفاع میکرد از تاریخ باستان شناخته شده بود. اتم ابتدا توسط دانشمند ایرانی هوشتانه (به یونانی اوستن یا اوستانوس) که در لشکرکشی خشایارشاه به یونان با او همراه بود و در آنجا به آموزش کیمیا میپرداخت طرح گردید.
ابومحمّد مُشرفالدین مُصلِح بن عبدالله بن مشرّف، متخلص به سعدی (۶۰۶ – ۶۹۰ هجری قمری)، شاعر و نویسندهٔ پارسیگوی ایرانی است. اهل ادب به او لقب استادِ سخن، پادشاهِ سخن، شیخِ اجلّ و حتی بهطور مطلق، استاد دادهاند. او در نظامیهٔ بغداد، که مهمترین مرکز علم و دانش جهان اسلام در آن زمان به حساب میآمد، تحصیل و پس از آن بهعنوان خطیب به مناطق مختلفی از جمله شام و حجاز سفر کرد.
قرهباغ (ارمنی: Ղարաբաղ; ترکی آذربایجانی: Qarabağ) یک منطقه جغرافیایی در شرق ارمنستان و جنوب غربی جمهوری آذربایجان است که از ارتفاعات قفقاز کوچک تا زمینهای پست بین رودخانههای کر و ارس کشیده شدهاست. همچنین قرهباغ یکی از تقسیمات سیاسی ایران از دوره صفویه به این سو بود، که پس از عهدنامه گلستان به روسیه تزاری واگذار شد. تا ۱۸۴۰ این منطقه همچنان با عنوان ایالت قرهباغ شناخته میشد اما پس از آن به بخش شوشا تغییر نام یافت، در اتحاد جماهیر شوروی بخشهایی از آن به جمهوری سوسیالیستی آذربایجان شوروی پیوست، بخش زنگهزور به جمهوری سوسیالیستی ارمنستان شوروی واگذار شد و پس از اشغال این منطقه توسط واحدهایی از ارتش شوروی در معیت نیروهای ارمنستان بخش کوهستانیاش که قسمتی از ساکنان آن را ارامنه تشکیل میدادند با عنوان جمهوری آرتساخ اعلام استقلال کرد.
تمپل گراندین (به انگلیسی: Temple Grandin) ( زاده ۲۹ اوت، ۱۹۴۷) نویسنده، دامپزشک آمریکایی، پروفسور و استاد علوم دامی در دانشگاه ایالتی کلرادو است. خانم تمپل یک بیمار درخودماندگی یا همان اوتیسم بود که باعث اختراع جعبه آغوشگیر برای بیماران اوتیسمی شد. در سال ۲۰۱۰ تمپل گراندین توسط تایم ۱۰۰ در فهرست سالیانه ۱۰۰ فرد تأثیرگذار جهان قرار گرفت.
خودارضایی یا جَلْق زدن (همچنین اِستِمناء برای مردان و استِشهاء برای زنان) از روشهای ارضای میل جنسی است. به عبارت دیگر، خودارضایی به تحریک جنسی اندام جنسی خود، جهت برانگیختگی جنسی یا سایر لذتهای جنسی اطلاق میشود و معمولاً به اوج لذت جنسی میانجامد. برای برانگیختگی ممکن است از دستها، انگشتان، اشیاء معمولی و اسباببازیهای جنسی از جمله لرزاننده یا ترکیبی از همگی استفاده شود.
آمیزش جنسی مقعدی یا دخول مقعدی نام گونه ای از آمیزش جنسی است که در آن برای لذت جنسی، یک آلت مردی برآمده وارد مقعد یا مقعد و راستروده دیگری میشود. دیگر انواع رابطهٔ جنسی مقعدی با انگشت کردن یا اسباببازیهای جنسی در ناحیهٔ مقعد صورت میگیرد همچنین آمیزش جنسی دهانی که بر روی این ناحیه صورت گیرد (مقعدلیسی و میخزنی) نیز از گونههای دیگر رابطهٔ جنسی مقعدی است. البته نام رابطهٔ جنسی مقعدی بیشتر برای اشاره به ورود آلت جنسی مردانه در مقعد است با این حال برای جدا کردن آن از دیگر انواع این رابطه (مانند خودارضایی مقعدی)، برای نوع اول از نام دخول مقعدی استفاده میشود.بسیاری گمان میکنند رابطهٔ جنسی مقعدی تنها ویژهٔ در مردان است در حالیکه پژوهشها نشان داده همهٔ مردان همجنسگرا رابطهٔ مقعدی ندارند و البته رابطهٔ مقعدی میان دگرجنسگرایان چندان کم نیست.
جنگ جهانی دوم دومین جنگ جهانی بود که از سال ۱۹۳۹ تا سال ۱۹۴۵ میلادی طول کشید. بیشتر کشورهای جهان، از جمله قدرتهای بزرگ در این جنگ شرکت کردند و کمکم در قالب دو اتحاد نظامی در برابر هم قرار گرفتند: دستهٔ نخست، متفقین و دستهٔ دوم نیروهای محور نام داشتند. این دو اتحاد نظامی یک جنگ تمامعیار به راه انداختند، که در اثر آن بیش از ۱۰۰ میلیون تن در بیش از ۳۰ کشور جهان درگیر شدند.
جنگ جهانی اول (به انگلیسی: World War I (WWI)) (که با نامهای جنگ بزرگ و جنگ برای پایان همهٔ جنگها نیز شناخته میشود) جنگی جهانی بود که از ۲۸ ژوئیه ۱۹۱۴ تا ۱۱ نوامبر ۱۹۱۸ رخ داد و در پی آن، بدون زمینهٔ جدی کشمکش، سربازان بسیاری برای جنگ تجهیز شدند و مناطق زیادی از جهان درگیر جنگ گشتند. تلفات جنگ جهانی اول تا آن زمان در تاریخ بیسابقه بود. در این جنگ برای نخستین بار از سلاحهای شیمیایی استفاده شد و به گونهای انبوه مناطق غیرنظامی بمباران هوایی شدند و نیز برای نخستین بار در این سده کشتار غیرنظامیان در ابعادی گسترده رخ داد.
پییاخته یا یاختهٔ عصبی یا نورون (به انگلیسی: neuron) به همهٔ گونههای به غیر از نوروگلیاها یاختههای بافت عصبی گفته میشود؛ ولی گاهی منظور از یاختهٔ عصبی، تنها یاختههای تحریک پذیر میباشد که یکی از گونههای یاختههای عصبی میباشند. هر یاختهٔ عصبی را یک «نورون» میگویند. دستگاه عصبی از تعداد زیادی نورون تشکیل شدهاست.
کلیتوریس (به لاتین: Clitoris) چوچوله، چوچول یا فنج، بخشی از اندام جنسی زنانه است که در پستانداران، شترمرغها و تعداد محدودی از دیگر حیوانات وجود دارد. کلیتوریس دارای رگهای خونی و اعصاب فراوان است. در انسان، بخش دکمهمانند و قابل رؤیت آن نزدیک اتصال لبهای کوچک به هم، در بالای خروجی میزراه و مهبل قرار دارد.
انگشت، انگول یا انگولک کردن نوعی عمل جنسی است که به وسیله وررفتن دستی با نواحی شهوتخیز در سوراخ های بدن ازجمله دهان، حلق، میزراه، چوچوله، فرج، مهبل و مقعد به منظور برانگیختگی و تحریک جنسی انجام میشود. انگشت کردن ممکن است به تنهایی یک رابطهٔ جنسی را تشکیل دهد یا بخشی از خودارضایی دوجانبه، عشقبازی یا دیگر فعالیتهای جنسی باشد که در این صورت با سکس دستی یعنی تحریک آلت تناسلی مردانه با دست شباهت پیدا میکند. این فعالیتها لذت جنسی تولید میکنند، چه رابطهٔ جنسی کامل (با دخول) ممکن یا دلخواه باشد و چه نباشد.
جلالالدین محمد بلخی معروف به مولانا، مولوی و رومی (۶ ربیعالاول ۶۰۴، بلخ یا وخش – ۵ جمادیالثانی ۶۷۲ هجری قمری، قونیه) (۱۵ مهر ۵۸۶ – ۴ دی ۶۵۲ هجری شمسی) از مشهورترین شاعران ایرانی پارسیگوی است. نام کامل وی «محمد بن محمد بن حسین حسینی خطیبی بکری بلخی» بوده و در دوران حیات به القاب «جلالالدین»، «خداوندگار» و «مولانا خداوندگار» نامیده میشدهاست. در قرنهای بعد (ظاهراً از قرن ۹) القاب «مولوی»، «مولانا»، «مولوی رومی» و «ملای رومی» برای وی به کار رفتهاست و از برخی از اشعارش تخلص او را «خاموش» و «خَموش» و «خامُش» دانستهاند.
باراک حسین اوبامای دوم (به انگلیسی: Barack Hussein Obama II) (زادهٔ ۴ اوت ۱۹۶۱)، عضو حزب دمکرات ایالات متحدهٔ آمریکا، وکیل، سناتور ایالت ایلینوی و برندهٔ جایزه صلح نوبل است. وی از ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۷ به مدت دو دورهٔ ۴ ساله چهل و چهارمین رئیسجمهور ایالات متحدهٔ آمریکا بود. او از سال ۲۰۰۷، با برپایی کارزار انتخاباتی برای ریاستجمهوری، خود را بهعنوان نامزد حزب دمکرات و بهعنوان یک چهرهٔ سیاسی ملی در آمریکا شناساند.
بعد از آن (به انگلیسی: After) یک فیلم درام و رمانتیک محصول سال ۲۰۱۹ به کارگردانی جنی گیج و نویسندگی سوزان مک مارتین، تامارا چستنا و گیج است. این فیلم برگرفته از کتابی با همین نام است که در سال ۲۰۱۴ از آنا تاد منتشر شد. جوزفین لانگفورد در نقش تسا یانگ ظاهر میشود که در دانشگاه رابطهای آشفته را با پسری به نام هاردین اسکات با بازی هیرو فاینس-تیفین آغاز میکند.
لئوناردو ویلهلم دیکاپریو (به انگلیسی: Leonardo Wilhelm DiCaprio) بازیگر و تهیهکنندهٔ فیلم آمریکایی است. دی کاپریو کار خود را با حضور در تبلیغاتهای تلویزیونی آغاز کرد. او به خاطر نقشآفرینی در فیلمهای مشهور و موفق هالیوود همچون دار و دستههای نیویورکی، تلقین، تایتانیک، جزیره شاتر و گرگ وال استریت شهرت بسیاری کسب کردهاست.
روشهای خودکشی (به انگلیسی: Suicide methods) مجموعه روشهایی هستند که شخصی خودکش برای پایان دادن به زندگیاش از آنها استفاده میکند. خودکشی در تاریخ زندگی انسان همواره وجود داشته و روشهای گوناگونی برای پایان دادن به زندگی بهطور عمد به وجود آمدهاست. اما در بسیاری از موارد تلاش افراد برای خودکشی منجر به شکستگی استخوان ها یا صدمات سنگین به اندامهای حیاتی بدن، همچون مغز میشود.
آلت مردانه یا آلت تناسلی مرد، به زبان عامیانه کیر (به انگلیسی: penis)، اندامی است بیاستخوان و غضروفی در انسان مذکر که بافت نعوظی آن از سه سیلندر (دو عدد جسم غاری (به انگلیسی: Corpus cavernosum) و یک عدد جسم اسفنجی (به انگلیسی: Corpus Spongiosum)) به طولی حدود ۱۲٫۹ تا ۱۵ سانتیمتر و قطر حدود ۴ سانتیمتر تشکیل شدهاست. در زیر آلت تناسلی، کیسه بیضه قرار دارد.از آلت مردانه برای آمیزش جنسی،خود ارضایی و دفع ادرار استفاده میشود. در آلت تناسلی مردانه اغلب نواحی حساسی وجود دارند که تحریک آنها باعث تحریک جنسی فرد و نعوظ قضیب میشود.
محمد مُقیسهای (با نام مستعار قبلی ناصریان) رئیس شعبه ۲۸ دادگاه عمومی و انقلاب تهران است که مسئولیت محاکمه بسیاری از زندانیان سیاسی هوادار جنبش سبز که پس از انتخابات ریاستجمهوری دهم دستگیر شده بودند را بر عهده داشت. وی از جمله بهاره هدایت، سخنگوی دفتر تحکیم وحدت را به ۹ سال و میلاد اسدی دیگر عضو این تشکل دانشجویی را به ۷ سال زندان محکوم کرد. کیوان کریمی فیلمساز مستقل ایرانی را به جرم ساخت فیلمی دربارهٔ گرافیتیها و نقاشیهای دیواری تهران به ۶ سال زندان و ۲۲۳ ضربه شلاق محکوم کرد.
جهانیگرایی یا گلوبالیسم (انگلیسی: Globalism) امروزه به ایدئولوژیهای گوناگون جهانیشدن اشاره دارد. عالم سیاسی آمریکایی جوزف نای، یکی از مؤسسان نظریهٔ روابط بینالملل نولیبرالیسم، استدلال کرده که منظور از گلوبالیسم هر تفسیر و توضیح جهانیست که مشخصهٔ آن شبکههایی از ارتباطات است که در فواصل میانقارهای پراکندهاند؛ در حالی که منظور از جهانیشدن افزایش یا کاهش درجهٔ گلوبالیسم است.
زمینلرزه ۱۳۹۶ ایران - عراق به بزرگی ۷٫۳ در مقیاس بزرگای گشتاوری شامگاه یکشنبه ۲۱ آبان ۱۳۹۶ در نزدیکی ازگله، استان کرمانشاه در نزدیکی مرز ایران و عراق، در ۳۲ کیلومتری جنوب غربی شهر حلبچه عراق رخ داد. کانون زمینلرزه ۵ کیلومتری شهر ازگله کرمانشاه بود و زلزله نگاری آمریکا کانون این زلزله را ۳۲ کیلومتری حومه شهر عراقی حلبچه اعلام کرد.بر طبق گفته رئیس مرکز لرزهنگاری ایران چندین پیش لرزه قبل از زلزله ۷٫۳ ریشتری حوالی ساعت ۲۱ تا ۲۱:۴۸ اتفاق افتاده که موجب هشیاری مردم شد که بزرگترین این پیش لرزهها به قدرت ۴/۵ ریشتر ثبت شد تعداد کشتهها در ایران به ۶۲۰ نفر رسید و همچنین ۹٬۳۸۸ نفر نیز زخمی شدهاند و حدود ۷۰٬۰۰۰ نفر بیخانمان شدند.شهر ازگله نزدیکترین شهر به کانون زلزله (۵ کیلومتر) بود. عمق زمین لرزه ۱۱ کیلومتر بوده که به علت عمق کم و مدت زیاد در کل منطقه شمال غرب کشور احساس شد.
کریستیانو رونالدو دوس سانتوس آویرو (پرتغالی: Cristiano Ronaldo dos Santos Aveiro؛ تلفظِ پرتغالی اروپایی:[kɾiʃˈtjɐnu ʁoˈnaɫdu]؛ زادهٔ ۵ فوریهٔ ۱۹۸۵)، که عموماً با نام کریستیانو رونالدو شناخته میشود، بازیکن فوتبال اهل کشور پرتغال است که در پست مهاجم برای یوونتوس و تیم ملی فوتبال پرتغال بازی میکند. او در سال ۲۰۰۹ با انتقال ۸۵ میلیون پوندیاش (۹۴ میلیون یورو، ۱۳۱٫۶ میلیون دلار) از منچستر یونایتد به رئال مادرید، به گرانترین بازیکن تاریخ فوتبال جهان تبدیل شد. رکوردی که بر اساس گزارشهای منتشرشده، با انتقال ۱۰۰ میلیون یورویی گرت بیل از تاتنهام به رئال مادرید در سال ۲۰۱۳، شکسته شد.
جنگ قرهباغ (به ترکی آذربایجانی: Qarabağ müharibəsi)(و به ارمنی: Արցախյան ազատամարտ جنگ آزادیبخش آرتساخ) جنگی بود که از فوریه ۱۹۸۸ تا مارس ۱۹۹۴ در ناحیه قرهباغ، واقع در جنوب غربی جمهوری آذربایجان، بین جمهوری آذربایجان و اکثریتارمنی ساکن با پشتیبانی ارمنستان رخ داد. با بالا گرفتن درگیری، هرکدام از طرفین سعی در پاکسازی قومی مناطق تحت تصرف خود از نژاد دیگر کردند.در نتیجه جنگ قرهباغ بیش از ۳۵ هزار نفر کشته شدند و بیش از ۸۰۰ هزار نفر در نواحی مورد مناقشه، آواره و مجبور به جلای وطن شدند. برای برقراری صلح دائمی و فراگیر در منطقه کوششهای متعددی به عمل آمد و طرحهای صلح مختلفی ارائه گردیدهاست ولی هیچیک به نتیجه عینی و مورد انتظار نرسید و وضعیت حاکم بر منطقه همچنان نه جنگ و نه صلح است.بحران قرهباغ موجب قطع روابط دیپلماتیک جمهوری آذربایجان و ترکیه با ارمنستان، انسداد مرزها و شرایط جدید و شکنندهای را در فضای منطقه قفقاز جنوبی حاکم نمود.
انتخابات ریاستجمهوری ایران (۱۴۰۰)
انتخابات ریاستجمهوری ۱۴۰۰ ایران در تاریخ ۲۸ خرداد ماه ۱۴۰۰ همزمان با انتخابات ششمین دورهٔ شوراهای اسلامی شهر و روستا برگزار خواهد شد. در این انتخابات که برای سیزدهمین مرتبه برگزار میشود، هشتمین رئیسجمهور ایران با آرا انتخاب خواهد شد. طبق قانون اساسی ایران، حسن روحانی با توجه به دو دوره ریاستجمهوری پیاپی، در این انتخابات حق نامزد شدن ندارد.
ارمنستان (به ارمنی: Հայաստան، تلفظ: هایاستان) با نام رسمی جمهوری ارمنستان (Հայաստանի Հանրապետություն، هایاستانی هانراپِتوتیون) کشوری محصور در خشکی در قفقاز جنوبی واقع در جنوب غربی آسیا است. این کشور از شمال با گرجستان، از شرق با آذربایجان، از جنوب با ایران و آرتساخ و از غرب با ترکیه مرز مشترک دارد. پایتخت این کشور، ایروان و زبان رسمی آن ارمنی است.
جدول تناوبی عنصرهای شیمیایی یا جدول مندلیف (به انگلیسی: Periodic table یا periodic table of elements)، نمایش جدولی عنصرهای شیمیایی بر پایهٔ عدد اتمی، آرایش الکترونی و ویژگیهای شیمیایی آنها است. ترتیب جایگیری عنصرها در این جدول از عدد اتمی (شمار پروتونهای) کمتر به سوی عدد اتمی بالاتر است. شکل استاندارد این جدول ۱۸ × ۷ است؛ عنصرهای اصلی در بالا و دو ردیف کوچکتر از عنصرها در پایین جای دارد.
نوید محمدزاده (زادهٔ ۱۷ فروردین ۱۳۶۵ در تهران) بازیگر سینما و تئاتر اهل ایران است. نقشآفرینی وی در فیلم عصبانی نیستم موجب تحسین بسیاری از منتقدین گردید، تا جایی که بسیاری محمدزاده را شایستهٔ دریافت سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد در سیودومین دوره جشنواره فیلم فجر میدانستند. همچنین وی ۲ بار پیاپی موفق به دریافت سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد جشنواره فیلم فجر و همچنین تندیس بهترین بازیگر مرد جشن حافظ گردیدهاست.
دستگاه عصبی یا سیستم عصبی (Nervous System) در بدن جانوران به هماهنگی فعالیتهای ماهیچهها میپردازد و بر اعضای گوناگون بدن نظارت میکند و باعث ایجاد و توقّف ورودیهای مربوط به حواس مختلف میشود. وظیفه کنترل اعمال بدن بر عهدهٔ دو سامانهٔ عصبی و غدهای درونی میباشد، که از این میان، سامانهٔ عصبی، از یاختههای عصبی و یاختههای کمکی تشکیل شدهاست. به این ترتیب دستگاه عصبی، با ساختار و کار ویژهای که دارد، در جهت ایجاد هماهنگی بین اعمال سلولها و اندامهای مختلف بدن تمایز و تکامل یافتهاست.
فرجلیسی یا به زبان عامیانه، کُسلیسی (به انگلیسی: Cunnilingus) تحریک فرج (کس) و کلیتوریس زن با زبان و دهان در آمیزش دهانی را گویند. کلیتوریس تحریکپذیرترین قسمت آلت تناسلی زن است و تحریک آن ممکن است که باعث برانگیختگی جنسی یا ارگاسم شود. همانند بیشتر انواع عمل جنسی خطر ابتلا به بیماریهای آمیزشی در سکس دهانی وجود دارد؛ گرچه خطر انتقال، به ویژه انتقال اچآیوی در سکس دهانی، به مراتب از سکس واژنی یا مقعدی کمتر است.
محمدرضا پهلوی (۴ آبان ۱۲۹۸ – ۵ مرداد ۱۳۵۹) که به محمدرضاشاه پهلوی و شاه نیز شهرت دارد و تا پیش از انقلاب ۵۷ با عنوان رسمی اعلیحضرت همایونی، شاهنشاه آریامهر خطاب میشد، دومین و آخرین پادشاه دودمان پهلوی و آخرین پادشاه ایران از ۲۵ شهریور ۱۳۲۰ تا ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ بود. محمدرضاشاه در پی استعفای پدرش رضاشاه پهلوی و با رای مجلس شورای ملی به پیشنهاد محمدعلی فروغی برای حفظ تمامیت ارضی ایران بر اثر هجوم متفقین به پادشاهی رسید و با انقلاب ۱۳۵۷ برکنار شد. او حاصل ازدواج رضاشاه و تاجالملوک آیرملو بود.
فراماسونری (فرانسوی: Franc-maçonnerie و انگلیسی: Freemasonry) به سازمانهای برادری پراکنده و مستقل گفته میشود. این کانونها یک سازمان واحد نیستند و مرکز خاصی در جهان ندارند که آن را ریاست کند. ریشههای کهن این کانونها در اروپای غربی (به ویژه انگلستان و فرانسه) است و به پیمانهای برادری اصناف سنگتراشان (Stonemasones) بنّا یا مِیسونری بر میگردد که از اواخر قرن چهاردهم (همزمان با عصر نوزائی رنسانس) معلومات سنگتراشان و روابط تجاریشان با مشتریان و دولت را نظم داده و بهبود بخشیدند.
آمیزش جنسی بدون مقاربت یا رابطه جنسی غیردخولی نوعی فعالیت جنسی است که معمولاً شامل دخول جنسی نمیشود. این گونه از فعالیت جنسی عموماً شامل روشهای دخولی آمیزش جنسی مانند آمیزش جنسی از راه واژن، آمیزش جنسی مقعدی و آمیزش جنسی دهانی نمیشود؛ اما دربردارنده انواع گوناگون فعالیتهای جنسی یا غیرجنسی است، مانند آلت به آلت مالی، خودارضایی متقابل، بوسه و بغل کردن. آمیزش جنسی بدون مقاربت گاهی میتواند دربردارنده فعالیتهای دخولیای مانند انگشت کردن یا آمیزش جنسی دهانی نیز بشود.افراد بنا به دلایل گوناگون آمیزش جنسی بدون مقاربت را انتخاب میکنند، ازجمله به عنوان نوعی از عشقبازی یا به عنوان نوعی از آمیزش جنسی اولیه.
جوکر (انگلیسی: Joker)، یک فیلم سینمایی آمریکایی در ژانر تریلر روانشناختی به نویسندگی، تهیهکنندگی و کارگردانی تاد فلیپس است که در سال ۲۰۱۹ اکران شد. فیلمنامه این فیلم توسط خود فیلیپس با همراهی اسکات سیلور برپایه شخصیت ابرشرور جوکر از دیسی کامیکس نوشته شدهاست. جوکر نخستین فیلم از دنیای سینمایی دیسی بلک است که مشتق شده از دنیای سینمایی دیسی است.
کروناویروسها (نام علمی: Coronaviruses) خانواده بزرگی از ویروسها و زیر مجموعهٔ کروناویریده هستند که از ویروس سرماخوردگی معمولی تا عامل بیماریهای شدیدتری همچون سارس، مرس و کووید ۱۹ را شامل میشود. کروناویروسها در دههٔ ۱۹۶۰ کشف شدند و مطالعه بر روی آنها بهطور مداوم تا اواسط دهه ۱۹۸۰ ادامه داشت. این ویروس بهطور طبیعی در پستانداران و پرندگان شیوع پیدا میکند، با این حال تاکنون هفت کروناویروس منتقل شده به انسان، کشف شدهاست.