-
ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਗਿਆਰਵੇਂ ਅਤੇ ਸਦੀਵੀ ਗੁਰੂ ਹਨ। ਇਹ 1469 ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ 1708 ਤੱਕ ਸਿੱਖ ਗੁਰੂਆਂ ਦੇ ਸਮੇਂ ਰਚੀ ਅਤੇ ਇਕੱਤਰ ਕੀਤੀ ਬਾਣੀ ਦਾ 1430 ਅੰਗਾਂ (ਸਫਿਆਂ) ਵਾਲਾ ਇੱਕ ਵਿਸਥਾਰਮਈ ਗ੍ਰੰਥ ਹੈ। ਇਹ ਅਨੇਕਾਂ ਸ਼ਬਦਾਂ ਭਾਵ ਬਾਣੀ ਦਾ ਅੰਬਾਰ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਰੱਬ ਦੇ ਗੁਣਾਂ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਨਾਮ ਜਪਣ ਦੇ ਕਾਰਨਾਂ ਦਾ ਵਰਨਣ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਦਸਵੇਂ ਗੁਰੂ, ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ (1666-1708) ਨੇ ਜੋਤੀ-ਜੋਤਿ ਸਮਾਉਣ ਵੇਲੇ ਆਪਣੀ ਗੁਰਿਆਈ ਆਦਿ ਗ੍ਰੰਥ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਇਸ ਕਰਕੇ ਨਾਮ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਹੋ ਗਿਆ। ਇਹ ਸਿੱਖਾਂ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪਵਿੱਤਰ ਗ੍ਰੰਥ ਅਤੇ ਇੱਕੋ-ਇੱਕ ਸਦੀਵੀ ਸ਼ਬਦ-ਰੂਪੀ ਗੁਰੂ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਸਿੱਖ ਗੁਰੂਆਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸੰਤਾਂ-ਭਗਤਾਂ ਦੀਆਂ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਦਾ ਅੰਬਾਰ ਹੈ। ਅਰਦਾਸ ਦੇ ਸਰੋਤ ਜਾਂ ਮਾਰਗ-ਦਰਸ਼ਕ ਵਜੋਂ ਆਦਿ ਗ੍ਰੰਥ ਸਿੱਖੀ ਵਿੱਚ ਬੰਧਨਾ ਅਤੇ ਭਗਤੀ ਦਾ ਕੇਂਦਰੀ ਧੁਰਾ ਹੈ। ਆਦਿ ਗ੍ਰੰਥ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾ ਸੰਕਲਨ ਪੰਜਵੇਂ ਗੁਰੂ, ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ (1563-1606) ਨੇ ਪਹਿਲੇ ਪੰਜ ਗੁਰੂਆਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਮਹਾਨ ਸੰਤਾਂ ਜਾਂ ਭਗਤਾਂ, ਜਿਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਈਆਂ ਦਾ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਅਤੇ ਇਸਲਾਮ ਨਾਲ ਵਾਸਤਾ ਸੀ, ਦੀ ਬਾਣੀ ਇਕੱਤਰ ਕਰਕੇ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇਸ ਪਵਿੱਤਰ ਬੀੜ ਨੂੰ ਭਾਈ ਗੁਰਦਾਸ ਜੀ ਦੇ ਹੱਥੋਂ ਲਿਖਵਾਇਆ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦੁਰ ਜੀ ਦੀ ਬਾਣੀ ਨੂੰ ਇਕੱਤਰ ਕਰਕੇ ਤਲਵੰਡੀ ਸਾਬੋ ਵਿਖੇ ਭਾਈ ਮਨੀ ਸਿੰਘ ਜੀ ਪਾਸੋਂ ਆਦਿ ਗ੍ਰੰਥ ਵਿੱਚ ਦਰਜ ਕਰਵਾ ਕੇ ਆਦਿ ਗ੍ਰੰਥ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਦਰਜਾ ਦਿੱਤਾ। ਦਸਮ ਪਿਤਾ ਦੇ ਜੋਤੀ-ਜੋਤਿ ਸਮਾਉਣ ਪਿੱਛੋਂ ਬਾਬਾ ਦੀਪ ਸਿੰਘ ਵੱਲੋਂ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਉਤਾਰੇ ਵੰਡੇ ਗਏ। ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਲਿਖਾਈ ਗੁਰਮੁਖੀ ਲਿਪੀ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਹੈ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਬੋਲੀਆਂ ਅਤੇ ਉਪ-ਬੋਲੀਆਂ– ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਲਹਿੰਦੀ ਪੰਜਾਬੀ, ਬ੍ਰਜ ਭਾਸ਼ਾ, ਖੜ੍ਹੀ ਬੋਲੀ, ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਅਤੇ ਫ਼ਾਰਸੀ – ਕਈ ਵਾਰ ਜਿਹਨਾਂ ਦੇ ਸਮੂਹ ਨੂੰ ਸੰਤ ਭਾਸ਼ਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।.
-
ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ (1 ਅਪਰੈਲ 1621 – 24 ਨਵੰਬਰ 1675) ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਨੌਵੇਂ ਗੁਰੂ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹਿੰਦ ਦੀ ਚਾਦਰ ਕਹਿ ਕੇ ਸਨਮਾਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਧਰਮ ਦੀ ਰਾਖੀ ਲਈ ਮਹਾਨ ਕੁਰਬਾਨੀ ਦਿੱਤੀ। ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਦੀ ਕੁਰਬਾਨੀ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਦੀ ਦੱਬੀ ਕੁਚਲੀ ਆਮ ਜਨਤਾ ਹਾਕਮਾਂ ਨਾਲ ਟੱਕਰ ਲੈਣ ਤੇ ਕੁਰਬਾਨੀਆਂ ਦੇਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਬਰ ਤਿਆਰ ਹੋ ਗਈ।
-
ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ (ਸ਼ਾਹਮੁਖੀ ਲਿਪੀ: پنجابی, ਗੁਰਮੁਖੀ ਲਿਪੀ: ਪੰਜਾਬੀ) ਪੰਜਾਬ ਰਾਜ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਖੇਤਰ ਦੇ ਵਸਨੀਕ ਜਾਂ ਸੰਬੰਧਿਤ ਲੋਕ ਬੋਲਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦੇ ਹਿੰਦ-ਯੂਰਪੀ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚੋਂ ਹਿੰਦ-ਇਰਾਨੀ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ਼ ਸੰਬੰਧ ਰੱਖਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੀ ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਹੈ। ਗੁਰਮੁਖੀ ਲਿਪੀ 'ਚ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਹ ਦੁਨੀਆਂ ਅਤੇ ਖ਼ਾਸ ਕਰ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ ਦੇ ਉੱਘੇ ਭੰਗੜਾ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਹੈ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਬੋਲੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਬੋਲੀ ਹੈ।
-
ਪੋਰਕ ਟੈਂਡਰਲੌਇਨ ਸੈਂਡਵਿਚ, ਜਿਸਨੂੰ ਬ੍ਰੈੱਡਡ ਪੋਰਕ ਟੈਂਡਰਲੌਇਨ ਸੈਂਡਵਿਚ (BPT) ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਵਿੱਚ ਵੀਨਰ ਸਕਨਿਟਜ਼ਲ ਵਰਗਾ ਇੱਕ ਬ੍ਰੈੱਡਡ ਅਤੇ ਤਲੇ ਹੋਏ ਕਟਲੇਟ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਦੇ ਮੱਧ-ਪੱਛਮੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਇੰਡੀਆਨਾ, ਇਲੀਨੋਇਸ, ਨੇਬਰਾਸਕਾ, ਮਿਸੂਰੀ ਅਤੇ ਆਇਓਵਾ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੈ। ਇਹ ਸੈਂਡਵਿਚ ਫੋਰਟ ਵੇਨ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹੰਟਿੰਗਟਨ, ਇੰਡੀਆਨਾ ਵਿੱਚ ਨਿੱਕ'ਸ ਕਿਚਨ ਰੈਸਟੋਰੈਂਟ ਤੋਂ ਉਤਪੰਨ ਹੋਣ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
-
ਸ਼ਾਂਪੇਨ-ਆਰਦਨ (ਫ਼ਰਾਂਸੀਸੀ ਉਚਾਰਨ: [ʃɑ̃paɲ aʁdɛn]) ਫ਼ਰਾਂਸ ਦੇ ੨੭ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਇਹ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਬੈਲਜੀਅਮ ਦੀ ਸਰਹੱਦ ਕੋਲ ਸਥਿਤ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਚਾਰ ਵਿਭਾਗ ਹਨ: ਓਬ, ਆਰਦਨ, ਉਤਲਾ ਮਾਰਨ ਅਤੇ ਮਾਰਨ। ਇਹ ਖੇਤਰ ਆਪਣੀ ਖ਼ਾਸ ਕਿਸਮ ਦੀ ਵਾਈਨ, ਸ਼ੈਂਪੇਨ ਲਈ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਦਰਿਆ, ਜਿਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਬਹੁਤੇ ਪੱਛਮ ਵੱਲ ਨੂੰ ਵਗਦੇ ਹਨ, ਸੈਨ, ਮਾਰਨ ਅਤੇ ਐਜ਼ਨ ਹਨ। ਮਜ਼ ਦਰਿਆ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਵਗਦਾ ਹੈ।
-
ਓ ਕਧਾਲ ਕਨਮਾਨੀ ਇੱਕ ਸਾਊਂਡਟ੍ਰੈਕ ਐਲਬਮ ਹੈ, ਜੋ ਏ. ਆਰ. ਰਹਿਮਾਨ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਈ ਗਈ ਹੈ, ਜੋ ਮਣੀ ਰਤਨਮ ਦੁਆਰਾ ਲਿਖੀ ਅਤੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਿਤ ਇਸੇ ਨਾਮ ਦੀ 2015 ਦੀ ਭਾਰਤੀ ਤਮਿਲ ਫਿਲਮ ਹੈ। ਸਾਉਂਡਟ੍ਰੈਕ ਐਲਬਮ ਵਿੱਚ ਨੌ ਟਰੈਕ ਹਨ-ਹਰੇਕ ਮੂਲ ਤਮਿਲ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਐਲਬਮਾਂ ਦੇ ਡਬ ਕੀਤੇ ਤੇਲਗੂ ਸੰਸਕਰਣ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਟਰੈਕ "ਮੌਲਾ ਵਾ ਸਲਿਮ" ਦੋਵਾਂ ਲਈ ਆਮ ਹੈ। ਮੂਲ ਸੰਸਕਰਣ ਲਈ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਗੀਤ ਵੈਰਾਮੁਥੂ ਦੁਆਰਾ ਲਿਖੇ ਗਏ ਸਨ। ਤੇਲਗੂ ਸੰਸਕਰਣ ਦੇ ਬੋਲ ਸਿਰੀਵੇਨੇਲਾ ਸੀਤਾਰਾਮਾਸਤਰੀ ਦੁਆਰਾ ਲਿਖੇ ਗਏ ਸਨ।ਇਸ ਦੇ ਹਿੰਦੀ ਸੰਸਕਰਣ ਦੇ ਗੀਤਾਂ ਦੇ ਬੋਲ ਇਸ ਦੇ ਹਿੱਦੀ ਰੀਮੇਕ 'ਓਕੇ ਜਾਨੂ' ਵਿੱਚ ਹਨ ਜੋ ਕਿ ਗੁਲਜ਼ਾਰ ਦੁਆਰਾ ਲਿਖੇ ਗਏ ਹਨ ਇਹ ਗੀਤ ਸਮਕਾਲੀ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਕਰਨਾਟਕੀ ਸੰਗੀਤ ਅਤੇ ਸ਼ੁੱਧ ਕਲਾਸੀਕਲ ਭਾਰਤੀ ਸੰਗੀਤ ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਗੀਤਾਂ ਦੀਆਂ ਵਿਧਾਵਾਂ-ਕਰਨਾਟਕੀ ਅਤੇ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸੰਗੀਤ ਦਾ ਸੁਮੇਲ ਹਨ। ਮੂਲ ਸੰਗੀਤ ਕੁਤੁਬ-ਏ-ਕ੍ਰਿਪਾ ਨੇ ਏ.ਆਰ.
-
ਇੱਕ ਐਰੋਸੋਲ ਹਵਾ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਫੂ ਵਿੱਚ ਬਰੀਕ ਠੋਸ ਕਣਾਂ ਜਾਂ ਬੂੰਦ (ਤਰਲ) ਦਾ ਨਿਲੰਬਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਐਰੋਸੋਲ ਕੁਦਰਤੀ ਜਾਂ ਮਾਨਵ-ਜਨਕ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਕੁਦਰਤੀ ਐਰੋਸੋਲ ਦੀਆਂ ਉਦਾਹਰਨਾਂ ਹਨ ਕੋਹਰਾ ਜਾਂ ਧੁੰਦ, ਧੂੜ, ਜੰਗਲ ਦੇ ਨਿਕਾਸ, ਅਤੇ ਗੀਜ਼ਰ ਦੀ ਭਾਫ਼। ਐਂਥਰੋਪੋਜਨਿਕ ਐਰੋਸੋਲ ਦੀਆਂ ਉਦਾਹਰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਰਟੀਕੁਲੇਟ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ, ਪਣ ਬਿਜਲੀ 'ਤੇ ਡਿਸਚਾਰਜ ਤੋਂ ਧੁੰਦ, ਸਿੰਚਾਈ ਦੀ ਧੁੰਦ, ਐਟੋਮਾਈਜ਼ਰ ਤੋਂ ਅਤਰ, ਧੂੰਆਂ, ਕੇਤਲੀ ਤੋਂ ਭਾਫ਼, ਕੀੜੇਮਾਰ ਦਵਾਈ, ਅਤੇ ਸਾਹ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਲਈ ਡਾਕਟਰੀ ਇਲਾਜ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਵੈਪ ਪੈੱਨ ਜਾਂ ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਨਿਕ ਸਿਗਰੇਟ ਦੀ ਸਮੱਗਰੀ ਨੂੰ ਸਾਹ ਰਾਹੀਂ ਲੈਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹ ਪਾਣੀ ਦੀ ਭਾਫ਼ ਰਾਹੀਂ ਸਾਹ ਨਹੀਂ ਲੈ ਰਿਹਾ ਹੁੰਦਾ, ਉਹ ਇੱਕ ਗੈਰ-ਕੁਦਰਤੀ, ਮਾਨਵ-ਜਨਕ ਐਰੋਸੋਲ ਨਾਲ ਸਾਹ ਲੈਂਦਾ ਹੈ।
-
ਟੀਪੂ ਦਾ ਸ਼ੇਰ, ਜਾਂ ਟੀਪੂ ਟਾਈਗਰ (Tipu's Tiger) 18ਵੀਂ ਸਦੀ ਦਾ ਇੱਕ ਆਟੋਮੇਟਨ ਹੈ ਜੋ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਮੈਸੂਰ ਰਾਜ (ਮੌਜੂਦਾ ਕਰਨਾਟਕ) ਦੇ ਸ਼ਾਸਕ ਟੀਪੂ ਸੁਲਤਾਨ ਲਈ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਉੱਕਰੀ ਹੋਈ ਅਤੇ ਪੇਂਟ ਕੀਤੀ ਗਈ ਲੱਕੜ ਦੀ ਛੱਤ ਇੱਕ ਸ਼ੇਰ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ ਜੋ ਇੱਕ ਲਗਭਗ ਅਸਲ ਆਕਾਰ ਦੇ ਯੂਰਪੀਅਨ ਆਦਮੀ ਨੂੰ ਕੱਟ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸ਼ੇਰ ਅਤੇ ਆਦਮੀ ਦੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਦੀਆਂ ਵਿਧੀਆਂ ਆਦਮੀ ਦੇ ਇੱਕ ਹੱਥ ਨੂੰ ਹਿਲਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਉਸਦੇ ਮੂੰਹ ਵਿੱਚੋਂ ਰੋਣ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਕੱਢਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਸ਼ੇਰ ਵਿੱਚੋਂ ਘੂਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਟਾਈਗਰ ਦੇ ਪਾਸੇ ਇੱਕ ਫਲੈਪ ਹੇਠਾਂ ਵੱਲ ਮੋੜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ 18 ਨੋਟਾਂ ਵਾਲੇ ਇੱਕ ਛੋਟੇ ਪਾਈਪ ਆਰਗਨ ਦੇ ਕੀਬੋਰਡ ਨੂੰ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ।
-
ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ (13 ਨਵੰਬਰ 1780 – 27 ਜੂਨ 1839) ਸਿੱਖ ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਬਾਨੀ ਅਤੇ ਪਹਿਲਾ ਮਹਾਰਾਜਾ ਸੀ, ਜਿਸਨੇ 1801 ਤੋਂ 1839 ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਤੱਕ ਰਾਜ ਕੀਤਾ। ਉਸਨੇ 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਆਰੰਭ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ-ਪੱਛਮੀ ਭਾਰਤੀ ਉਪ ਮਹਾਂਦੀਪ ਉੱਤੇ ਰਾਜ ਕੀਤਾ। ਉਹ ਬਚਪਨ ਵਿੱਚ ਚੇਚਕ ਤੋਂ ਬਚ ਗਿਆ ਪਰ ਆਪਣੀ ਖੱਬੀ ਅੱਖ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਗੁਆ ਬੈਠਾ। ਉਸਨੇ 10 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੇ ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਲੜਾਈ ਲੜੀ ਸੀ।
-
ਸੰਯੋਜਤ ਵਿਆਪਕ ਸਮਾਂ (Coordinated Universal Time) ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦਾ ਮਾਨਕ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਸਾਰੇ ਸੰਸਾਰ ਦਾ ਸਮਾਂ ਦੀ ਮਿਣਤੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਗ੍ਰੀਨਵਿਚ ਮਾਨ ਸਮਾਂ (GMT) ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਸਮੇਂ ਦਾ ਮਾਨਕ ਹੈ। ਸਮੇਂ ਦੇ ਲੰਘਣ ਨਾਲ ਕਈ ਵਾਰੀ ਸਮੇਂ 'ਚ ਕੁਝ ਸੈਕਿੰਡ ਜੋੜੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਕਿਉਂਕੇ ਧਰਤੀ ਦੀ ਗਤੀ 'ਚ ਅੜਚਣ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਸਮੇਂ ਦਾ ਅੰਤਰ 0.9 ਸੈਕਿੰਡ ਤੋਂ ਵੱਧ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
-
ਜ਼ਫ਼ਰਨਾਮਾ (ਪਾਠ: zəfərnɑːmɑː; ਫ਼ਾਰਸੀ: ظفرنامہ; ਮਤਲਬ: ਜਿੱਤ ਦਾ ਖ਼ਤ) ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਦਸਵੇਂ ਗੁਰੂ, ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਦੁਆਰਾ ਮੁਗ਼ਲ ਸਾਮਰਾਜ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਨੂੰ 1705 ਵਿੱਚ ਭੇਜਿਆ ਖ਼ਤ ਜਾਂ ਚਿੱਠੀ ਹੈ। ਇਹ ਫ਼ਾਰਸੀ ਸ਼ਾਇਰੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਪਿੰਡ ਕਾਂਗੜ ਦੀ ਧਰਤੀ 'ਤੇ 1705 ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਜਿਸ ਵਿਚ ਪਿੰਡ ਕਾਂਗੜ ਦਾ ਵਿਸੇਸ ਤੌਰ ਤੇ ਜਿਕਰ ਕੀਤਾ ਹੋਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਭਾਈ ਦਇਆ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਭਾਈ ਧਰਮ ਸਿੰਘ ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਅਹਿਮਦਨਗਰ ਵਿਖੇ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾਇਆ।
-
ਸਰਦਾਰ ਹਰੀ ਸਿੰਘ ਢਿੱਲੋਂ (ਮੌਤ ੧੭੬੫) ੧੮ਵੀਂ ਸਦੀ ਦਾ ਸਿੱਖ ਯੋਧਾ ਅਤੇ ਭੰਗੀ ਮਿਸਲ ਦਾ ਮੁੱਖੀ ਸਾਂ । ਦਲ ਖਾਲਸਾ (ਸਿੱਖ ਫੌਜ) ਦੇ ਗਠਨ ਵੇਲੇ ਉਹ ਨੂੰ ਤਰੁਣਾ ਦਲ ਦਾ ਮੁੱਖੀ ਠਟੀਵਿਆ ਸਾਂ। ਭੂਮਾ ਸਿੰਘ ਢਿੱਲੋਂ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਵੱਤ ਉਹ ਨੂੰ ਭੰਗੀ ਮਿਸਲ, ਜੋ ਸਾਰੀਆਂ ਮਿਸਲਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਸੀ, ਦਾ ਮੁੱਖੀ ੧੭੫੮ ਵਿਖੇ ਠਟੀਵਿਆ । ਹਰੀ ਸਿੰਘ ਢਿੱਲੋਂ ਨੂੰ ਦਲੇਰ ਅਤੇ ਨਿਰਭੈ ਆਖੀਵਿਆ । ਹਰੀ ਸਿੰਘ ਢਿੱਲੋਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਭੰਗੀ ਮਿਸਲ ਦਾ ਰਾਜ ਜੰਮੂ, ਲਾਹੌਰ, ਚਨਿਓਟ, ਬੁਰਿਆ, ਜਗਾਧਰੀ, ਫ਼ਿਰੋਜ਼ਪੁਰ, ਖੁਸ਼ਬ, ਮਾਝਾ, ਮਾਲਵਾ, ਰਚਨਾ ਦੋਆਬ ਅਤੇ ਝੰਗ ਤੱਕ ਵਧਿਆ ।
-
ਮਹਿਮੂਦਾ ਅਮੀਨ ਸ਼ਾਇਨਾ (ਜਨਮ 26 ਫਰਵਰੀ) ਜੋ ਸ਼ਾਇਨਾ ਅਮੀਨ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਇੱਕ ਸਾਬਕਾ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਭਾਰਤੀ ਫ਼ਿਲਮ ਅਦਾਕਾਰਾ ਅਤੇ ਇੱਕ ਮਾਡਲ ਵੀ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਕਰੀਅਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ 2005 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਾਡਲ ਵਜੋਂ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਸੰਨ 2006 ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ ਕਰਾਸ ਕਨੈਕਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਡਰਾਮਾ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ। ਫਿਰ ਉਹ ਹੁਣ ਤੱਕ ਕਈ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਡਰਾਮੇ, ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਅਤੇ ਸੀਰੀਜ਼ ਵਿੱਚ ਨਜ਼ਰ ਆ ਚੁੱਕੀ ਹੈ।
-
ਮਿਰਜ਼ਾ ਨਜ਼ੀਰ ਬੇਗ (ਜਨਮ 19 ਜੁਲਾਈ 1941), ਆਪਣੇ ਸਕ੍ਰੀਨ ਨਾਮ ਨਦੀਮ (ਉਰਦੂ: ندیم) ਦੁਆਰਾ ਵੱਧ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਨਜ਼ੀਰ ਇੱਕ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਅਦਾਕਾਰ, ਗਾਇਕ ਅਤੇ ਨਿਰਮਾਤਾ ਹੈ। ਉਹ ਆਪਣੇ 56 ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਲੰਬੇ ਕਰੀਅਰ ਦੌਰਾਨ ਦੋ ਸੌ ਤੋਂ ਵੱਧ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਨਜ਼ਰ ਆ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 1997 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਾਈਡ ਆਫ ਪਰਫਾਰਮੈਂਸ ਇਨਾਮ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਇੱਕ ਅਦਾਕਾਰ ਵਜੋਂ 16 ਰਿਕਾਰਡ ਨਿਗਾਰ ਇਨਾਮ ਜਿੱਤੇ ਹਨ।
-
ਪੈਰਾਮਾਊਂਟ ਗਲੋਬਲ (ਵਪਾਰਕ ਤੌਰ ਤੇ ਪੈਰਾਮਾਊਂਟ) ਇੱਕ ਅਮਰੀਕੀ ਬਹੁ-ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਾਸ ਮੀਡੀਆ ਅਤੇ ਮਨੋਰੰਜਨ ਸਮੂਹ ਹੈ ਜੋ ਨੈਸ਼ਨਲ ਅਮਿਊਜ਼ਮੈਂਟਸ (79.4%) ਦੁਆਰਾ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫਤਰ ਮਿਡਟਾਊਨ ਮੈਨਹਟਨ, ਨਿਊਯਾਰਕ ਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਵਨ ਐਸਟਰ ਪਲਾਜ਼ਾ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਇਹ 4 ਦਸੰਬਰ, 2019 ਨੂੰ ਸੀਬੀਐਸ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ ਅਤੇ ਵਾਇਆਕੌਮ (ਜੋ ਕਿ 31 ਦਸੰਬਰ, 2005 ਨੂੰ ਮੂਲ ਵਾਇਆਕਾਮ ਤੋਂ ਵੱਖ ਹੋ ਗਏ ਸਨ) ਦੇ ਦੂਜੇ ਅਵਤਾਰਾਂ ਦੇ ਵਿਲੀਨਤਾ ਦੁਆਰਾ ViacomCBS Inc.
-
ਅਬੁਲ ਕਲਾਮ ਕਾਸਮੀ (20 ਦਸੰਬਰ 1950 – 8 ਜੁਲਾਈ 2021) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਵਿਦਵਾਨ, ਆਲੋਚਕ ਅਤੇ ਉਰਦੂ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਕਵੀ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਰਦੂ ਦੇ ਡੀਨ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਈ। ਅਲੀਗੜ੍ਹ ਮੁਸਲਿਮ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਆਰਟਸ ਦੀ ਫੈਕਲਟੀ ਵਿਚ ਉਹ "ਤਹਿਜ਼ੀਬ-ਉਲ-ਅਖਲਾਕ" ਦੇ ਸੰਪਾਦਕ ਸਨ ਅਤੇ "ਦ ਕ੍ਰਿਟਿਸਿਜ਼ਮ ਆਫ ਪੋਇਟਰੀ" ਵਰਗੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਲਿਖੀਆਂ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਐਡਵਰਡ ਮੋਰਗਨ ਫੋਰਸਟਰ ਦੇ "ਨਾਵਲ ਦੇ ਪਹਿਲੂ" ਦਾ ਉਰਦੂ ਵਿੱਚ "ਨਾਵਲ ਦਾ ਮਜ਼ਾ" ਵਜੋਂ ਅਨੁਵਾਦ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 2009 ਵਿੱਚ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਅਤੇ 2013 ਵਿੱਚ ਗਾਲਿਬ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
-
ਰਾਜੇਸ਼ ਪੁੱਲਰਵਾਰ (ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ: Rajesh Pullarwar; ਜਨਮ 13 ਦਸੰਬਰ 1974, ਨਾਗਪੁਰ ਵਿੱਚ) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਕਲਾਕਾਰ, ਚਿੱਤਰਕਾਰ ਅਤੇ ਪ੍ਰਿੰਟਮੇਕਰ ਹੈ। ਸਰ ਜੇਜੇ ਸਕੂਲ ਆਫ਼ ਆਰਟ ਤੋਂ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਮੁੰਬਈ ਦੇ ਨਹਿਰੂ ਸੈਂਟਰ, ਨਿਊਯਾਰਕ ਸਿਟੀ ਦੇ ਦ ਪੀਅਰੇ ਅਤੇ ਕੋਲਾਬਾ ਦੇ ਤਾਜ ਮਹਿਲ ਪੈਲੇਸ ਹੋਟਲ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਉਸਨੂੰ 2005 ਵਿੱਚ ਨੈਸ਼ਨਲ ਗੈਲਰੀ ਆਫ਼ ਮਾਡਰਨ ਆਰਟ, ਮੁੰਬਈ ਦੁਆਰਾ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਾਅਦਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਕਲਾਕਾਰ ਦਾ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਹ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਪ੍ਰਿੰਟ ਐਕਸਚੇਂਜ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਹਨ।
-
ਪਾਰਟੀਸ਼ਨ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ ਇੱਕ ਜਨਤਕ ਅਜਾਇਬ ਘਰ ਹੈ ਜੋ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੇ ਟਾਊਨ ਹਾਲ, ਕਟੜਾ ਆਹਲੂਵਾਲੀਆ, ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ।ਅਜਾਇਬ ਘਰ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਵੰਡ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇ ਦੰਗਿਆਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਕਹਾਣੀਆਂ, ਸਮੱਗਰੀਆਂ ਅਤੇ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਦਾ ਕੇਂਦਰੀ ਭੰਡਾਰ ਬਣਨਾ ਹੈ ਜੋ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਭਾਰਤ ਦੇ ਦੋ ਸੁਤੰਤਰ ਰਾਜਿਆਂ: ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਵੰਡ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੋਏ ਸਨ।ਅਜਾਇਬ ਘਰ "ਬਸਤੀਵਾਦ ਵਿਰੋਧੀ ਅੰਦੋਲਨ, ਜਲ੍ਹਿਆਂਵਾਲਾ ਬਾਗ ਕਤਲੇਆਮ, ਕਾਮਾਗਾਟਾਮਾਰੂ ਕਾਂਡ, ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਮੁਸਲਿਮ ਲੀਗ ਅਤੇ ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਂਗਰਸ, ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਲਚਕੀਲੇਪਣ ਅਤੇ ਸਿਹਤਯਾਬੀ ਦੀ ਯਾਤਰਾ" ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ 'ਤੇ ਵੀ ਕੇਂਦਰਿਤ ਹੈ।ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਵਿੱਚ ਜਿਸ ਇਮਾਰਤ ਵਿੱਚ ਅਜਾਇਬ ਘਰ ਸਥਿਤ ਹੈ, ਉਹ "ਇੱਕ ਸਮੇਂ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਹੈੱਡਕੁਆਰਟਰ ਅਤੇ ਇੱਕ ਜੇਲ੍ਹ" ਵੀ ਸੀ। ਅਜਾਇਬ ਘਰ ਦਾ ਉਦਘਾਟਨ 25 ਅਗਸਤ 2017 ਨੂੰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
-
ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਪ੍ਰੀਤਮ (31 ਅਗਸਤ 1919 - 31 ਅਕਤੂਬਰ 2005) ਇੱਕ ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖਕ, ਕਵੀ, ਨਾਵਲਕਾਰ, ਕਹਾਣੀਕਾਰ ਅਤੇ ਵਾਰਤਕਕਾਰ ਸੀ ਜਿਸਨੇ ਪੰਜਾਬੀ ਅਤੇ ਹਿੰਦੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸਾਹਿਤ ਰਚਨਾ ਕੀਤੀ। ਉਸਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ 20ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਅਹਿਮ ਕਵੀਆਂ ਵਿੱਚ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪਹਿਲੀ ਅਹਿਮ ਨਾਰੀ ਲੇਖਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਛੇ ਦਹਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਫੈਲੇ ਆਪਣੇ ਸਾਹਿਤਕ ਸਫ਼ਰ ਦੌਰਾਨ, ਉਸਨੇ ਕਵਿਤਾ, ਨਾਵਲ, ਜੀਵਨੀ, ਨਿਬੰਧ ਵਰਗੀਆਂ ਵਿਧਾਵਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ 100 ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਿਤਾਬਾਂ ਲਿਖੀਆਂ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੀਤਮ ਦੇ 20 ਕਾਵਿ-ਸੰਗ੍ਰਹਿ, 13 ਕਹਾਣੀ-ਸੰਗ੍ਰਹਿ, ਵਾਰਤਕ ਦੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ, ਤਿੰਨ ਸਫ਼ਰਨਾਮੇ, ਦੋ ਸਵੈ-ਜੀਵਨੀਆਂ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕ ਗੀਤਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਸੰਗ੍ਰਿਹ ਵੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ। ਉਸ ਦੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਨੂੰ ਕਈ ਭਾਰਤੀ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ ਵੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਪ੍ਰੀਤਮ ਨੇ 1966 ਤੋਂ ਨਾਗਮਣੀ ਮਾਸਿਕ ਪੱਤਰ ਦੀ ਸੰਪਾਦਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ। ਪ੍ਰੀਤਮ ਨੂੰ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਇਨਾਮ, ਭਾਰਤੀ ਗਿਆਨਪੀਠ ਅਤੇ ਪਦਮ ਵਿਭੂਸ਼ਨ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।
-
ਚੀ ਗੁਵੇਰਾ, ਅਸਲੀ ਨਾਮ ਡਾਕਟਰ ਅਰਨੈਸਤੋ ਚੀ ਗੁਵੇਰਾ (14 ਜੂਨ 1928 - 9 ਅਕਤੂਬਰ 1967) ਇੱਕ ਮਾਰਕਸਵਾਦੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀ, ਡਾਕਟਰ ਅਤੇ ਲੇਖਕ ਸੀ। ਚੀ ਨੇ ਚੌਵੀ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਇੱਕ ਦੋਸਤ ਐਲਬਰਟੋ ਨਾਲ ਲਾਤੀਨੀ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਦਸ ਹਜ਼ਾਰ ਦੋ ਸੌ ਚਾਲੀ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਲੰਬੀ ਯਾਤਰਾ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਯਾਤਰਾ ਦੌਰਾਨ ਹੰਢਾਏ ਤਜਰਬੇ ਬਾਰੇ ਚੀ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ, "ਮੈਂ ਜਿੰਨੀ ਬੇ-ਇਨਸਾਫ਼ੀ ਅਤੇ ਦੁੱਖ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮੈਂ ਉਹ ਨਹੀਂ ਰਿਹਾ ਜੋ ਮੈਂ ਸੀ।" ਉਸਨੇ ਪੇਸ਼ਾਵਰ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਇਨਕਲਾਬੀ ਦਾ ਜੀਵਨ ਰਾਹ ਚੁਣ ਲਿਆ। ਕਿਊਬਾ ਦੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਫੀਦਲ ਕਾਸਤਰੋ ਦਾ ਆਖਰ ਤਕ ਸਾਥ ਉਸਨੇ ਸਾਥ ਦਿੱਤਾ। ਮੌਤ ਉੱਪਰੰਤ ਚੀ ਦਾ ਚਿਹਰਾ ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਡਾਕਟਰੀ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਹੋਣ ਨਾਤੇ ਚੀ ਪੂਰੇ ਲਾਤੀਨੀ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਕਾਫ਼ੀ ਘੁੰਮਿਆ ਅਤੇ ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਪੂਰੇ ਮਹਾਂਦੀਪ ਵਿੱਚ ਵਿਆਪਤ ਗਰੀਬੀ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਹਿੱਲਾ ਕੇ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ। ਨੇ ਸਿੱਟਾ ਕੱਢਿਆ ਕਿ ਇਸ ਗਰੀਬੀ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਬਿਪਤਾ ਦੇ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਸਨ ਏਕਾਧਿਕਾਰੀ ਪੂੰਜੀਵਾਦ, ਨਵ-ਉਪਨਿਵੇਸ਼ਵਾਦ ਅਤੇ ਸਾਮਰਾਜਵਾਦ, ਜਿਹਨਾਂ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾਉਣ ਦਾ ਇੱਕਮਾਤਰ ਤਰੀਕਾ ਸੀ-ਸੰਸਾਰ ਇਨਕਲਾਬ। ਲਾਤੀਨੀ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਅਮਰੀਕਾ ਵਲੋਂ ਲੁੱਟ ਦੇ ਖਾਤਮੇ ਦੀ ਉਸ ਦੀ ਤੀਬਰ ਤਾਂਘ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਗੁਆਟੇਮਾਲਾ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਧਾਨ ਜੈਕੋਬੋ ਅਰਬੇਂਜ਼, ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਚੱਲ ਰਹੇ ਸਮਾਜ ਸੁਧਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਅਤੇ 1954 ਵਿੱਚ ਯੂਨਾਇਟਡ ਫਰੂਟ ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਜੋਰ ਦੇਣ ਤੇ ਗੁਆਟੇਮਾਲਾ ਵਿੱਚ ਸੀ ਆਈ ਏ ਵਲੋਂ ਕਰਵਾਏ ਰਾਜਪਲਟੇ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਵਿਚਾਰਧਾਰਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਹੋਰ ਪੱਕਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਦੇ ਕੁੱਝ ਹੀ ਸਮਾਂ ਬਾਅਦ ਮੈਕਸੀਕੋ ਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੂੰ ਰਾਊਲ ਅਤੇ ਫ਼ੇਦਲ ਕਾਸਤਰੋ ਮਿਲੇ, ਅਤੇ ਉਹ ਕਿਊਬਾ ਦੇ 26 ਜੁਲਾਈ ਅੰਦੋਲਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋ ਗਏ। ਅਤੇ ਕਿਊਬਾ ਦੇ ਤਾਨਾਸ਼ਾਹ ਬਤਿਸਤਾ ਦਾ ਤਖਤਾ ਪਲਟ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਊਬਾ ਚਲਿਆ ਗਿਆ.
-
ਸਟੇਟ ਪਾਰਕ ਪਾਰਕ ਜਾਂ ਹੋਰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਖੇਤਰ ਹਨ ਜੋ ਉਪ-ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰਬੰਧਿਤ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ "ਰਾਜ" ਨੂੰ ਇੱਕ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਉਪ-ਵਿਭਾਗ ਵਜੋਂ ਵਰਤਦੇ ਹਨ। ਸਟੇਟ ਪਾਰਕ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇੱਕ ਰਾਜ ਦੁਆਰਾ ਇਸਦੀ ਕੁਦਰਤੀ ਸੁੰਦਰਤਾ, ਇਤਿਹਾਸਕ ਦਿਲਚਸਪੀ, ਜਾਂ ਮਨੋਰੰਜਨ ਸੰਭਾਵਨਾ ਦੇ ਕਾਰਨ ਇੱਕ ਸਥਾਨ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖਣ ਲਈ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਹਰੇਕ ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਜ, ਕੁਝ ਮੈਕਸੀਕਨ ਰਾਜਾਂ ਅਤੇ ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲ ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਅਧੀਨ ਸਟੇਟ ਪਾਰਕ ਹਨ। ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆਈ ਰਾਜਾਂ ਵਿਕਟੋਰੀਆ ਅਤੇ ਨਿਊ ਸਾਊਥ ਵੇਲਜ਼ ਵਿੱਚ ਵੀ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕੈਨੇਡਾ, ਅਰਜਨਟੀਨਾ, ਦੱਖਣੀ ਅਫਰੀਕਾ ਅਤੇ ਬੈਲਜੀਅਮ ਵਿੱਚ ਵਰਤਿਆ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਸਮਾਨ ਸ਼ਬਦ ਸੂਬਾਈ ਪਾਰਕ ਹੈ। ਸਥਾਨਕ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਰੱਖੇ ਗਏ ਪਾਰਕਾਂ ਦੇ ਸਮਾਨ ਸਿਸਟਮ ਦੂਜੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਹਨ, ਪਰ ਸ਼ਬਦਾਵਲੀ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
-
ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ (5 ਦਸੰਬਰ 1872 – 10 ਜੂਨ 1957) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਕਵੀ, ਵਿਦਵਾਨ, ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਪੁਨਰ-ਸੁਰਜੀਤੀ ਲਹਿਰ ਦੇ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤਿਕ ਪਰੰਪਰਾ ਦੇ ਨਵੀਨੀਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ। ਸਿੰਘ ਦੇ ਯੋਗਦਾਨ ਇੰਨੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਸਨ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਭਾਈ ਵਜੋਂ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈ। ਇਹ ਸਨਮਾਨ ਅਕਸਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦਾ ਸੰਤ ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
-
ਲੁੱਡੀ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਇੱਕ ਸ਼ੋਖ ਅਦਾਵਾਂ ਵਾਲਾ, ਢੋਲ ਦੀ ਤਾਲ ਤੇ ਨਚਿਆ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਲੋਕ-ਨਾਚ ਹੈ। ਇਹ ਕਿਸੇ ਵੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਜਿੱਤ ਦੀ ਖੁਸ਼ੀ ਮਨਾਉਣ ਲਈ ਨੱਚਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਪਹਿਰਾਵਾ ਸਧਾਰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ:- ਇੱਕ ਖੁੱਲਾ ਜਿਹਾ ਕੁੜਤਾ ਅਤੇ ਤੇੜ ਚਾਦਰ। ਇਹ ਅੱਜਕੱਲ ਦੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਖੇਤਰਾਂ (ਜਿਹਲਮ, ਗੁਜਰਾਂਵਾਲਾ, ਸਿਆਲਕੋਟ, ਸਾਹੀਵਾਲ, ਚਕਵਾਲ, ਸਰਗੋਧਾ ਆਦਿ) ਵਿੱਚ ਵਧੇਰੇ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਰਿਹਾ ਹੈ।
-
ਮਹਾਂਰਾਣਾ ਪ੍ਰਤਾਪ (9 ਮਈ, 1540 - 19 ਜਨਵਰੀ, 1597) ਉਦੈਪੁਰ, ਮੇਵਾੜ ਵਿੱਚ ਸ਼ਿਸ਼ੋਦੀਆ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦਾ ਇੱਕ ਹਿੰਦੂ ਰਾਜਪੂਤ ਰਾਜਾ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਨਾਮ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਵੀਰਤਾ ਅਤੇ ਦ੍ਰਢ ਪ੍ਰਣ ਲਈ ਅਮਰ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਮੁਗਲ ਸਮਰਾਟ ਅਕਬਰ ਨਾਲ ਸੰਘਰਸ਼ ਕੀਤਾ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਜਨਮ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੇ ਕੁੰਭਲਗਢ ਵਿੱਚ ਮਹਾਂਰਾਣਾ ਉਦੈਸਿੰਘ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਰਾਣੀ ਜੀਵਤ ਕੰਵਰ ਦੇ ਘਰ ਵਿਖੇ ਹੋਇਆ ਸੀ। 1576 ਦੇ ਹਲਦੀਘਾਟੀ ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ 20,000 ਰਾਜਪੂਤਾਂ ਨਾਲ ਲੈ ਕੇ ਰਾਣਾ ਪ੍ਰਤਾਪ ਨੇ ਮੁਗਲ ਸਰਦਾਰ ਰਾਜਾ ਮਾਨਸਿੰਘ ਦੇ 80, 000 ਦੀ ਸੈਨਾ ਦਾ ਸਾਮਣਾ ਕੀਤਾ। ਸ਼ੱਤਰੂ ਸੈਨਾ ਤੋਂ ਘਿਰ ਚੁੱਕੇ ਮਹਾਂਰਾਣਾ ਪ੍ਰਤਾਪ ਨੂੰ ਸ਼ਕਤੀ ਸਿੰਘ ਨੇ ਬਚਾਇਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਆਰਾ ਘੋੜਾ ਚੇਤਕ ਦੀ ਵੀ ਮ੍ਰਿਤੂ ਹੋਈ। ਇਹ ਜੁੱਧ ਤਾਂ ਕੇਵਲ ਇੱਕ ਦਿਨ ਚਲਾ ਪਰ ਇਸ ਦੇ ਵਿੱਚ 17,000 ਲੋਕ ਮਾਰੇ ਗਏ। ਮੇਵਾੜ ਨੂੰ ਜਿੱਤਨ ਲਈ ਅਕਬਰ ਨੇ ਬਹੁਤ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀਆਂ। ਮਹਾਂਰਾਣਾ ਦੀ ਹਾਲਤ ਦਿਨ-ਰਾਤ ਚਿੰਤੀਤ ਹੋਈ। 25,000 ਰਾਜਪੂਤਾਂ ਨੂੰ 12 ਸਾਲ ਤੱਕ ਚਲੇ ਓਨਾ ਅਨੁਦਾਨ ਦੇ ਕੇ ਭਾਮਾ ਸ਼ਾ ਵੀ ਅਮਰ ਹੋਇਆ।
-
ਜਾਤਕ (ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ: जातक) (ਦੂਜੀਆਂ ਬੋਲੀਆਂ ਵਿੱਚ: ਬਰਮੀ: ဇာတ်တော်, ਉਚਾਰਨ: [zaʔ tɔ̀]; ਖਮੇਰ: ជាតក [cietɑk]; ਲਾਓ: ຊາດົກ sadok; ਥਾਈ: ชาดก chadok) ਭਾਰਤੀ ਦੇ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਇੱਕ ਹਿੱਸੇ ਦਾ ਨਾਮ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਸੰਬੰਧ ਬੋਧੀਸਤਵ, ਬੁੱਧ ਦੇ ਪੂਰਬਲੇ ਜਨਮਾਂ ਦੀਆਂ ਕਥਾਵਾਂ ਨਾਲ ਹੈ। ਭਵਿੱਖ ਦਾ ਬੁੱਧ ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਰਾਜਾ, ਤਿਆਗਿਆ, ਦੇਵਤਾ, ਹਾਥੀ ਕੁਝ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ —ਲੇਕਿਨ, ਚਾਹੇ ਉਹਦਾ ਕੋਈ ਵੀ ਰੂਪ ਹੋਵੇ, ਉਹ ਨੀਤੀ ਅਤੇ ਧਰਮ ਨੂੰ ਦ੍ਰਿੜਾਉਣ ਵਾਲੇ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਨੇਕ ਗੁਣ ਦਾ ਅਵਤਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਰਚਨਾ ਦਾ ਸਮਾਂ ਤੀਜੀ ਸਦੀ ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਾਂਚੀ ਦੇ ਸਤੂਪਾਂ ਵਿੱਚ, ਜਿਹਨਾਂ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਤੀਜੀ ਸਦੀ ਈਪੂ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਸੀ, ਜਾਤਕ ਕਥਾਵਾਂ ਅੰਕਿਤ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਥਾਵਾਂ ਦੇ ਲੇਖਕਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਅਗਿਆਤ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਰਚਨਾਕਾਲੀਨ ਭਾਰਤ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤਕ ਅਤੇ ਸਮਾਜਕ ਹਾਲਤ ਦੇ ਵੇਰਵੇ ਵੀ ਮਿਲਦੇ ਹਨ।
-
ਮਹਾਵਿੱਦਿਆ ਦਸ ਹਿੰਦੂ ਤਾਂਤਰਿਕ ਦੇਵੀਆਂ ਦਾ ਇੱਕ ਸਮੂਹ ਹੈ। 10 ਮਹਾਵਿੱਦਿਆਵਾਂ ਦਾ ਨਾਮ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਕ੍ਰਮ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ: ਕਾਲੀ, ਤਾਰਾ, ਤ੍ਰਿਪੁਰਾ ਸੁੰਦਰੀ, ਭੁਵਨੇਸ਼ਵਰੀ, ਭੈਰਵੀ, ਛਿੰਨਮਸਤਾ, ਧੂਮਾਵਤੀ, ਬਗਲਾਮੁਖੀ, ਮਾਤੰਗੀ ਅਤੇ ਕਮਲਾ। ਇਸ ਸਮੂਹ ਦੇ ਗਠਨ ਵਿਚ ਵੱਖੋ-ਵੱਖਰੀਆਂ ਅਤੇ ਵਿਭਿੰਨ ਧਾਰਮਿਕ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚਯੋਗਿਨੀ ਪੂਜਾ, ਸੈਵਵਾਦ, ਵੈਸ਼ਨਵਵਾਦ ਅਤੇ ਵਜਰਾਯਾਨ ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
-
ਬੰਬੇ ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਗਰੁੱਪ, ਜਾਂ ਬੰਬੇ ਸੈਪਰਸ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਉਹ ਗੈਰ ਰਸਮੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਦੀ ਕੋਰ ਆਫ ਇੰਜੀਨੀਅਰਜ਼ ਦੀ ਇੱਕ ਰੈਜੀਮੈਂਟ ਹੈ। ਬੰਬਈ ਸੈਪਰਸ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਰਾਜ ਦੀ ਪੁਰਾਣੀ ਬੰਬੇ ਪ੍ਰੈਜ਼ੀਡੈਂਸੀ ਫੌਜ ਤੋਂ ਆਪਣਾ ਮੂਲ ਕੱਢਦੇ ਹਨ। ਗਰੁੱਪ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਰਾਜ ਦੇ ਪੁਣੇ ਦੇ ਖੜਕੀ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਬੰਬਈ ਸੈਪਰਸ ਨੇ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, 19ਵੀਂ ਅਤੇ 20ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੌਰਾਨ, ਲੜਾਈ ਅਤੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਨਮਾਨ ਅਤੇ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜਿੱਤੇ ਹਨ। ਜਿੱਤੇ ਗਏ ਬਹਾਦਰੀ ਪੁਰਸਕਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਵਿਕਟੋਰੀਆ ਕਰਾਸ ਅਤੇ ਫ੍ਰੈਂਚ ਲੀਜਨ ਆਫ਼ ਆਨਰ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਸੁਤੰਤਰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ ਪਰਮਵੀਰ ਚੱਕਰ ਅਤੇ ਅਸ਼ੋਕ ਚੱਕਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਗਰੁੱਪ ਨੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਖੇਡਾਂ, ਸਾਹਸ, ਆਫ਼ਤ ਰਾਹਤ, ਸਿਵਲ ਅਥਾਰਟੀ ਨੂੰ ਸਹਾਇਤਾ ਅਤੇ ਵੱਕਾਰੀ ਉਸਾਰੀ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਆਪਣੀ ਪਛਾਣ ਬਣਾਈ ਹੈ।
-
ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ (ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ: Guru Gobind Singh; ਉਚਾਰਨ: [gʊɾuː goːbɪn̪d̪ᵊ sɪ́ŋgᵊ]; 22 ਦਸੰਬਰ 1666 – 7 ਅਕਤੂਬਰ 1708; ਜਨਮ ਦਾ ਨਾਮ: ਗੋਬਿੰਦ ਦਾਸ ਜਾਂ ਗੋਬਿੰਦ ਰਾਏ) ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਦਸਵੇਂ ਗੁਰੂ ਹੋਏ ਹਨ। ਓਹ ਇੱਕ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਗੁਰੂ, ਯੋਧਾ, ਕਵੀ ਅਤੇ ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ ਸਨ। ਜਦੋਂ ਓਹਨਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ, ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਨੂੰ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਦੁਆਰਾ ਸ਼ਹੀਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਤਾਂ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਰਸਮੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਨੌਂ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਓਹਨਾਂ ਦੇ ਵਾਰਸ ਵਜੋਂ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਅਗਲੇ (ਦਸਵੇਂ) ਆਗੂ ਵਜੋਂ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਓਹ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਦੇ ਅੰਤਿਮ ਮਨੁੱਖੀ ਸਿੱਖ ਗੁਰੂ ਹੋਏ ਹਨ। ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਜੀਵਨ ਕਾਲ ਦੌਰਾਨ ਓਹਨਾਂ ਦੇ ਚਾਰ ਜੀਵਿਤ ਪੁੱਤਰ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋ ਗਏ - ਦੋ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ, ਦੋ ਨੂੰ ਮੁਗਲ ਗਵਰਨਰ ਵਜ਼ੀਰ ਖਾਨ ਦੁਆਰਾ ਸ਼ਹੀਦ ਕਰਵਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।
-
ਪੀਪਲਜ਼ ਪਾਰਕ ( Chinese: 人民公园; pinyin: Rénmín Gōngyuán ) ਪੱਛਮੀ ਚੀਨ ਵਿੱਚ ਕਿੰਗਹਾਈ ਸੂਬੇ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ, ਕੇਂਦਰੀ ਸ਼ੀਨਿੰਗ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸ਼ਹਿਰੀ ਜਨਤਕ ਪਾਰਕ ਹੈ। 40 hectares (99 acres) ਦੇ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰਦਾ ਹੋਇਆ, ਇਹ ਡਾਊਨਟਾਊਨ ਸ਼ੀਨਿੰਗਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਪਾਰਕ ਹੈ। ਪਾਰਕ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 1959 ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ 1964 ਵਿੱਚ ਇਸਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
-
ਦੀਵਾਨ-ਏ-ਹਾਫ਼ਿਜ਼, ਜਾਂ ਹਾਫ਼ਿਜ਼ ਦਾ ਦੀਵਾਨ (ਫ਼ਾਰਸੀ: دیوان حافظ) ਈਰਾਨੀ ਕਵੀ ਹਾਫ਼ਿਜ਼ ਸ਼ੀਰਾਜ਼ੀ ਦੀਆਂ ਲਿਖੀਆਂ ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ ਦਾ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਬਹੁਤੀਆਂ ਫ਼ਾਰਸੀ ਵਿੱਚ ਹਨ, ਪਰ ਕੁਝ ਮੈਕਰੋਨਿਕ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀਆਂ (ਫ਼ਾਰਸੀ ਅਤੇ ਅਰਬੀ) ਦੀਆਂ ਵੀ ਹਨ ਅਤੇ ਇੱਕ ਤਾਂ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਰਬੀ ਗ਼ਜ਼ਲ ਹੈ। ਇਸ ਦੀਵਾਨ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਿੱਸਾ ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ ਹਨ। ਹੋਰ ਵਿਧਾਵਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕ਼ਤਾਅ, ਕ਼ਸੀਦਾ, ਮਸਨਵੀ ਅਤੇ ਰੁਬਾਈ ਵੀ ਦੀਵਾਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਕੋਈ ਸਬੂਤ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਹਾਫ਼ਿਜ਼ ਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਕਾਵਿ ਰਚਨਾ ਗੁਆਚ ਗਈ ਹੋਵੇਗੀ, ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਹਾਫ਼ਿਜ਼ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਕਾਲ ਦੌਰਾਨ ਬਹੁਤ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸੀ। ਇਸ ਲਈ ਉਹ ਬਹੁਤ ਜਿਆਦਾ ਲਿਖਣ ਸ਼ਾਇਰ ਹੁੰਦਾ ਅਤੇ ਉਹਦੀ ਸ਼ਾਇਰੀ ਅੱਖੋਂ ਉਹਲੇ ਰਹਿ ਜਾਂਦੀ, ਇਹ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰਵਾਨਿਤ ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 500 ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੈ: ਕ਼ਜ਼ਵੀਨੀ ਅਤੇ ਗ਼ਨੀ ਸੰਸਕਰਣ ਵਿੱਚ 95 ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ, ਨਟੇਲ-ਖ਼ਨਲਾਰੀ ਵਾਲ਼ੇ ਸੰਸਕਰਣ ਵਿੱਚ 486 ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ ਅਤੇ ਸਯੇਹ ਵਾਲ਼ੇ ਸੰਸਕਰਣ ਵਿਚ 484 ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ ਹਨ।
-
ਹੇਮਚੰਦਰ ਅਤੇ ਹੇਮਚੰਦਰ ਸੂਰੀ (1078 - 1162) ਸ਼ਵੇਤਾਂਬਰ ਪਰੰਪਰਾ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹਾਨ ਜੈਨ ਦਾਰਸ਼ਨਕ ਅਤੇ ਆਚਾਰੀਆ ਸੀ। ਹੇਮਚੰਦਰ ਦਰਸ਼ਨ, ਧਰਮ ਅਤੇ ਆਧਿਆਤਮ ਦਾ ਮਹਾਨ ਚਿੰਤਕ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਇੱਕ ਮਹਾਨ ਵਿਆਕਰਨਕਾਰ, ਆਲੰਕਾਰ ਸ਼ਾਸਤਰੀ, ਮਹਾਕਵੀ, ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ, ਪੁਰਾਣਕਾਰ, ਕੋਸ਼ਕਾਰ, ਛੰਦ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਅਤੇ ਧਰਮ-ਉਪਦੇਸ਼ਕ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੈ। ਉਹ ਨਿਆਂ, ਵਿਆਕਰਣ, ਸਾਹਿਤ, ਸਿਧਾਂਤ, ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ, ਪ੍ਰਾਕ੍ਰਿਤ, ਅਪਭਰੰਸ਼ ਅਤੇ ਯੋਗ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੇ ਮਜ਼ਮੂਨਾਂ ਦਾ ਗੂੜ੍ਹ ਵਿਦਵਾਨ ਸੀ। ਹੇਮਚੰਦਰ ਰਾਜਾ ਸਿੱਧਰਾਜ ਜੈਸਿੰਹ ਦਾ ਦਰਬਾਰੀ ਕਵੀ ਸਨ। ਉਹ ਬਹੁਮੁਖੀ-ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਸੰਪੰਨ ਆਚਾਰੀਆ ਸੀ। ਆਚਾਰੀਆ ਸ਼੍ਰੀ ਜੈਨ ਯੋਗ ਦਾ ਮਹਾਨ ਜਾਣਕਾਰ ਅਤੇ ਮੰਤਰਸ਼ਾਸਤਰ ਦਾ ਮਾਹਿਰ ਵਿਦਵਾਨ ਸੀ। ਉਸਦੇ ਅਦੁੱਤੀ ਗਿਆਨ ਅਤੇ ਬਹੁਮੁਖੀ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਦੇ ਕਾਰਨ ਹੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 'ਕਾਲੀ ਕਾਲ ਦਾ ਸਰਵਗਿਆਤਾ' ਦੀ ਉਪਾਧੀ ਨਾਲ ਨਿਵਾਜਿਆ ਗਿਆ।
-
ਗੁਮਰਾਹ ਇੱਕ 1963 ਦੀ ਹਿੰਦੀ -ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਰੋਮਾਂਟਿਕ ਡਰਾਮਾ ਫਿਲਮ ਹੈ ਜੋ ਬੀ ਆਰ ਚੋਪੜਾ ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਮਿਤ ਅਤੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਤ ਹੈ। ਫਿਲਮ ਵਿੱਚ ਸੁਨੀਲ ਦੱਤ, ਅਸ਼ੋਕ ਕੁਮਾਰ, ਮਾਲਾ ਸਿਨਹਾ, ਨਿਰੂਪਾ ਰਾਏ, ਦੇਵੇਨ ਵਰਮਾ ਅਤੇ ਸ਼ਸ਼ੀਕਲਾ ਵਰਗੇ ਕਲਾਕਾਰ ਹਨ। ਸੰਗੀਤ ਰਵੀ ਦੁਆਰਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਗੀਤ ਸਾਹਿਰ ਲੁਧਿਆਣਵੀ ਦੇ ਸਨ। ਇਹ ਫਿਲਮ ਬਾਕਸ ਆਫਿਸ 'ਤੇ ਸਫਲ ਰਹੀ ਸੀ। ਇਸਨੂੰ ਮਲਿਆਲਮ ਵਿੱਚ ਵਿਵਾਹਿਤਾ (1970) ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦੁਬਾਰਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸਦੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਲਈ, ਸ਼ਸ਼ੀਕਲਾ ਨੇ ਸਰਵੋਤਮ ਸਹਾਇਕ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਲਈ ਫਿਲਮਫੇਅਰ ਅਵਾਰਡ ਜਿੱਤਿਆ।
-
ਐਨ ਪੈਪਿਲੋਟ ਖਾਣਾ ਪਕਾਉਣ ਦਾ ਤਰੀਕਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਭੋਜਨ ਨੂੰ ਇੱਕ ਮੋੜੇ ਹੋਏ ਥੈਲੀ ਜਾਂ ਪਾਰਸਲ ਵਿੱਚ ਪਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਫਿਰ ਬੇਕ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਇਹ ਤਰੀਕਾ ਅਕਸਰ ਮੱਛੀ ਜਾਂ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਪਕਾਉਣ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਲੇਲੇ ਅਤੇ ਪੋਲਟਰੀ ਨੂੰ ਵੀ ਪੈਪੀਲੋਟ ਵਿੱਚ ਪਕਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਬੇਕਿੰਗ ਅਤੇ ਸਟੀਮਿੰਗ ਦਾ ਇੱਕ ਸੁਮੇਲ ਖਾਣਾ ਪਕਾਉਣ ਦਾ ਤਰੀਕਾ ਹੈ। ਖਾਣਾ ਪਕਾਉਣ ਦਾ ਇਹ ਤਰੀਕਾ ਫਰਾਂਸ ਵਿੱਚ 17ਵੀਂ ਸਦੀ ਤੋਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੈ।
-
ਫਾਰੂਖ ਜਾਫ਼ਰ (ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ: Farrukh Jaffar; 1933 – 15 ਅਕਤੂਬਰ 2021) ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਅਤੇ ਰੇਡੀਓ ਪੇਸ਼ਕਾਰ ਸੀ। ਸਵਦੇਸ (2004), ਪੀਪਲੀ ਲਾਈਵ (2010) ਅਤੇ ਗੁਲਾਬੋ ਸੀਤਾਬੋ ਵਰਗੀਆਂ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀਆਂ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਯਾਦ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਲਈ ਉਸਨੇ ਸਰਬੋਤਮ ਸਹਾਇਕ ਅਦਾਕਾਰਾ ਦਾ ਫਿਲਮਫੇਅਰ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜਿੱਤਿਆ। 1963 ਵਿੱਚ ਵਿਵਿਧ ਭਾਰਤੀ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਕਰੀਅਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੇ 1981 ਦੀ ਫਿਲਮ ਉਮਰਾਓ ਜਾਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਹਾਇਕ ਭੂਮਿਕਾ ਨਾਲ ਅਦਾਕਾਰੀ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀ ਕੀਤੀ। ਜਾਫ਼ਰ ਨੇ ਕਦੇ-ਕਦਾਈਂ ਹੀ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ, ਅਤੇ 2010 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ, ਆਲੋਚਨਾਤਮਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਫਲ ਫਿਲਮਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਵਿਆਪਕ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। 88 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਗੁਲਾਬੋ ਸੀਤਾਬੋ ਵਿੱਚ ਫਾਤਿਮਾ ਬੇਗਮ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਲਈ ਸਰਬੋਤਮ ਸਹਾਇਕ ਅਦਾਕਾਰਾ ਦਾ ਫਿਲਮਫੇਅਰ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜਿੱਤਿਆ, ਅਤੇ ਇੱਕ ਅਦਾਕਾਰੀ ਫਿਲਮਫੇਅਰ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਉਮਰ ਦੀ ਜੇਤੂ ਬਣ ਗਈ।
-
ਬੂਰਮਾਜਰਾ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਰੂਪਨਗਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਮੋਰਿੰਡਾ ਬਲਾਕ ਦਾ ਇੱਕ ਪਿੰਡ ਹੈ। ਇਹ ਪਿੰਡ ਮੋਰਿੰਡਾ-ਰੂਪਨਗਰ ਸੜਕ ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ । ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ 500 ਦੇ ਕਰੀਬ ਘਰ ਤੇ ਆਬਾਦੀ 2500 ਦੇ ਕਰੀਬ ਹੈ । ਪਿੰਡ ਦੀ ਜਮੀਨ ਦਾ ਰਕਬਾ 1000 ਏਕੜ ਤੋੰ ਵੱਧ ਹੈ । ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ 2 ਗੁਰੂ ਘਰ ਹਨ । 1 ਪ੍ਰਾਇਵੇਟ ਤੇ 1 ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲ ਹੈ । 1 ਸਰਕਾਰੀ ਹਸਪਤਾਲ , 2 ਵੱਡੇ ਖੇਡ ਦੇ ਮੈਦਾਨ ਹਨ। ਪਿੰਡ ਦੇ ਜਿਮੀਦਾਰਾਂ ਦਾ ਗੋਤ ਕੰਗ ਹੈ । ਪਿੰਡ ਬੂਰ ਮਾਜਰਾ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਮਾਰਗ ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ । ਧੰਨ ਧੰਨ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ 1704 ਈ. ਵਿੱਚ ਸ੍ਰੀ ਅਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਤੋਂ ਸ੍ਰੀ ਚਮਕੌਰ ਸਾਹਿਬ ਜਾਂਦੇ ਸਮੇਂ ਇਸ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਆਏ ਸਨ । ਪਿੰਡ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਇੱਕ ਉੱਚੇ ਥੇਹ ਤੇ ਇੱਕ ਖੂਹ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ( ਜੋ ਹੁਣ ਵੀ ਮੌਜੂਦ ਹੈ ਤੇ ਉੱਥੇ ਗੁ.
-
ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਬਾਣੀਕਾਰ ਅਤੇ ਬਾਣੀ
ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਗਟ ਤੇ ਸਦੀਵੀ ਕਾਲ ਲਈ ਗੁਰੂ ਹਨ । ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਨੇ ਇਸ ਮਹਾਨ ਗ੍ਰੰਥ ਦਾ ਸੰਕਲਨ 1601 ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਅਤੇ 2 ਅਗਸਤ 1604 ਨੂੰ ਸੰਪੰਨ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਮਹਾਨ ਗ੍ਰੰਥ ਦੀ ਲੇਖਣੀ ਦਾ ਕਾਰਜ ਭਾਈ ਗੁਰਦਾਸ ਜੀ ਨੇ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾਂ ਪੰਜ ਗੁਰੂਆਂ ਦੀ ਬਾਣੀ ਦਰਜ ਸੀ; ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ ਨੇ ਇਸ ਵਿੱਚ 1705 ਨੂੰ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੀ ਬਾਣੀ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤੀ। ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਵਿੱਚ ਛੇ ਗੁਰੂ ਸਹਿਬਾਨਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ 15 ਭਗਤਾਂ, 11 ਭੱਟਾਂ ਤੇ ਤਿੰਨ ਗੁਰੂ ਘਰ ਦੇ ਸਿੱਖ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਦੀ ਬਾਣੀ ਦਰਜ ਹੈ, ਜੋ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹੈ-
-
ਅਗਰਸੈਨ ਦੀ ਬਾਉਲੀ ( हिन्दी: अग्रसेन की बावली, English: Agrasen ki Baoli) ਇੱਕ ਪੁਰਾਤੱਤਵ ਸਥਾਨ ਹੈ ਹੋ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿਚ ਕਨਾਟ ਪਲੇਸ ਦੇ ਨੇੜੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਅਗਰਸੇਨ ਦੀ ਬਾਉਲੀ ਵਿੱਚ ਪੌੜੀ ਵਰਗੇ ਖੂਹ ਵਿੱਚ 150 ਪੌੜੀਆਂ ਹਨ। ਇਸਨੂੰ ਮਹਾਰਾਜਾ ਅਗਰਸੈਨ ਨੇ ਬਣਵਾਇਆ। ਸਾਲ 2012 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਡਾਕ ਨੇ ਅਗਰਸੇਨ ਦੀ ਬਾਉਲੀ ਉਪਰ ਡਾਕ ਟਿਕਟ ਜ਼ਾਰੀ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਅਭਿਲੇਖਾ/ਪਰਾਤਤਵ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਅਤੇ ਅਵਸ਼ੇਸ਼ ਨਿਯਮ 1958 ਦੇ ਤਹਿਤ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਲਾਲ ਰੇਤਲੇ ਪੱਥਰ ਨਾਲ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਦਿੱਲੀ ਦੀਆਂ ਵਧੀਆਂ ਬਾਉਲੀ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ।
-
ਸਾਹੀਵਾਲ (ਉਰਦੂ : ساہِيوال; ਪੱਛਮੀ ਪੰਜਾਬੀ: ساہیوال) ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਇੱਕ ਸ਼ਹਿਰ ਹੈ। ਇਹ ਸਾਹੀਵਾਲ ਜ਼ਿਲੇ ਦਾ ਵਿਚਕਾਰ ਹੈ। ਇਹ ਲਾਹੌਰ ਸ਼ਹਿਰ ਤੋਂ 180 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਹੈ। 1998 ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ ਇਸਦੀ ਆਬਾਦੀ 207,388 ਹੈ। ਇਹ ਪੰਜਾਬ ਦਾ 14 ਵਾਂ ਵੱਡਾ ਸ਼ਹਿਰ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਾ 22 ਵਾਂ ਵੱਡਾ ਸ਼ਹਿਰ ਹੈ। 1865 ਈ. ਵਿੱਚ ਕਰਾਚੀ-ਲਾਹੌਰ ਰੇਲਵੇ ਲਾਇਨ ਤੇ ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਪਿੰਡ ਸਥਿਤ ਸੀ ਜਿਸਨੂੰ ਮਿੰਟਗੁਮਰੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਇਹ ਨਾਂ ਸਰ ਰੋਬੇਰਟ ਮਿੰਟਗੁਮਰੀ, ਉਸ ਸਮੇਂ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਗਵਰਨਰ, ਦੇ ਨਾਂ ਤੇ ਪਿਆ। ਇਸਨੂੰ ਮਿੰਟਗੁਮਰੀ ਜਿਲ੍ਹੇ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਬਣਾਇਆ ਗਇਆ। 1967 ਈ.
-
'ਨੈਣੀ ਨੀਂਦ ਨਾ ਆਵੇ' ਲੋਕਧਾਰਾ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਵੱਖਰੀ ਸਖ਼ਸੀਅਤ ਵਾਲ਼ੇ ਸੁਖਦੇਵ ਮਾਦਪੁਰੀ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਰਚਨਾ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਲੋਕ ਗੀਤ, ਲੋਕ-ਕਹਾਣੀਆਂ, ਲੋਕ ਬੁਝਾਰਤਾਂ, ਪੰਜਾਬੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ, ਨਾਟਕ, ਬਾਲ ਸਾਹਿਤ ਸੰਪਾਦਨਾ ਤੇ ਅਨੁਵਾਦ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਲੋਕਧਾਰਾ ਨਾਲ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਸੰਬੰਧ 1956 ਵਿੱਚ ਹੀ ਜੁੜ ਗਿਆ ਸੀ,ਜਦੋਂ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਪੁਸਤਕ ਲੋਕ ਸਾਹਿਤ ਜਗਤ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਕਈ ਪੁਸਤਕਾਂ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕੀਤੀ ਜਿਵੇਂ-ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਲੋਕ ਖੇਡਾਂ, ਨੈਣਾਂ ਦੇ ਵਣਜਾਰੇ, ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਮੇਲੇ ਅਤੇ ਤਿਉਹਾਰ, ਆਉ ਨੱਚੀਏ, ਪੰਜਾਬੀ ਬੁਝਾਰਤਾਂ, ਫੁੱਲਾਂ ਭਰੀ ਚਗੇਰ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਲੋਕ ਕਹਾਣੀਆਂ ਹਨ। ਸੰਪਾਦਿਤ ਅਤੇ ਅਨੁਵਾਦਕ ਪੁਸਤਕਾਂ ਵਿੱਚ ਬਾਲ ਕਹਾਣੀਆਂ, ਆਉ ਨੱਚੀਏ, ਮਹਾਂਵਲੀ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ, ਵਰਖਾ ਦੀ ਉਡੀਕ ਆਦਿ ਹਨ।
-
ਮਹਿਲਾ ਭਾਰਤੀ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ (ਡਬਲਯੂ.ਆਈ.ਏ.) ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 1917 ਵਿੱਚ ਅਦਾਯਾਰ, ਮਦਰਾਸ ਵਿਖੇ ਐਨੀ ਬੇਸੈਂਟ, ਮਾਰਗਰੇਟ ਕਜ਼ਨਸ, ਡੋਰਥੀ ਜਿਨਰਾਜਦਾਸਾ, ਅਤੇ ਹੋਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ 19ਵੀਂ ਅਤੇ 20ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਸਮਾਜਿਕ-ਆਰਥਿਕ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਦੁਖਦਾਈ ਸਥਿਤੀ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਕਰਨ ਲਈ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। । ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਅਨਪੜ੍ਹਤਾ, ਬਾਲ ਵਿਆਹ, ਦੇਵਦਾਸੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸਮਾਜਿਕ ਬੁਰਾਈਆਂ ਵਿਰੁੱਧ ਲੜਨ ਲਈ ਇੱਕ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਵਜੋਂ ਵਿਕਸਤ ਹੋਈ। 1933 ਵਿੱਚ ਬੇਸੈਂਟ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਡੋਰਥੀ ਜਿਨਰਾਜਦਾਸਾ ਥੀਓਸੋਫ਼ਿਸਟਾਂ ਦੀ ਅੰਦਰੂਨੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਵਧੇਰੇ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਈ। ਜਿਸ ਧੜੇ ਦਾ ਉਸਨੇ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ, ਉਹ ਪੱਖ ਤੋਂ ਡਿੱਗ ਗਿਆ, ਅਤੇ ਉਸਦਾ ਨਾਮ ਉਸ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਸਾਰੇ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਈ ਦੇਣਾ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।
-
ਸੋਰਠ ਰਾਏ ਦੀਯਾਚ ਸਿੰਧ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀਆਂ ਇਤਿਹਾਸਕ ਰੋਮਾਂਟਿਕ ਕਹਾਣੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਇਹ ਕਹਾਣੀ ਸ਼ਾਹ ਜੋ ਰਿਸਾਲੋ ਵਿੱਚ ਵੀ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸਿੰਧ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਸੱਤ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਦੁਖਦਾਈ ਰੋਮਾਂਸ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣਦੀ ਹੈ। ਹੋਰ ਛੇ ਕਹਾਣੀਆਂ ਹਨ ਉਮਰ ਮਾਰਵੀ, ਸਸੂਈ ਪੁੰਨਹੂਨ, ਸੋਹਣੀ ਮੇਹਰ, ਲੀਲਨ ਚਨੇਸਰ, ਨੂਰੀ ਜਾਮ ਤਮਾਚੀ ਅਤੇ ਮੋਮਲ ਰਾਣੋ ਜੋ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਿੰਧ ਦੀਆਂ ਸੱਤ ਰਾਣੀਆਂ ਵਜੋਂ ਜਾਣੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਾਂ ਸ਼ਾਹ ਅਬਦੁਲ ਲਤੀਫ਼ ਭੱਟਾਈ ਦੀਆਂ ਸੱਤ ਹੀਰੋਇਨਾਂ ਹਨ।
-
ਗਰਾਹਮ ਹੈਂਕੋਕ (; ਜਨਮ 2 ਅਗਸਤ 1950) ਇੱਕ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਲੇਖਕ ਅਤੇ ਪੱਤਰਕਾਰ ਹੈ। ਉਹ ਅਸਾਧਾਰਣ ਸਿਧਾਂਤਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਗ ਹੈ। ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਸਭਿਅਤਾਵਾਂ, ਪੱਥਰਾਂ ਦੇ ਸਮਾਰਕ, ਚੇਤਨਾ ਦੇ ਵਟੇ ਰੂਪ, ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਮਿਥ ਅਤੀਤ ਤੋਂ ਮਿਲਦੇ ਤਾਰਾਵਿਗਿਆਨਕ ਤਥ ਆਦਿ ਉਸ ਦੇ ਮਨਪਸੰਦ ਵਿਸ਼ੇ ਹਨ। ਉਹਦੀਆਂ ਪੁਸਤਕਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮੁੱਖ ਥੀਮ "ਮਾਤਾ ਸੱਭਿਆਚਾਰ" ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚੋਂ ਉਸ ਅਨੁਸਾਰ ਸਾਰੀਆਂ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਇਤਿਹਾਸਕ ਸਭਿਅਤਾਵਾਂ ਨੇ ਜਨਮ ਲਿਆ।
-
ਪੰਜਾਬ ਉੱਤਰ-ਪੱਛਮੀ ਭਾਰਤ ਦਾ ਇੱਕ ਰਾਜ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਸਮੁੱਚੇ ਪੰਜਾਬ ਖੇਤਰ ਦਾ ਇੱਕ ਭਾਗ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਦੂਸਰਾ ਭਾਗ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਭਾਰਤੀ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਚੜ੍ਹਦਾ ਪੰਜਾਬ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਾਲੇ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਲਹਿੰਦਾ ਪੰਜਾਬ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੀ ਸਰਹੱਦ ਉੱਤਰ ਵਿੱਚ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ, ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਦੱਖਣ-ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਹਰਿਆਣਾ, ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ ਰਾਜਸਥਾਨ ਅਤੇ ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਪੰਜਾਬ ਨਾਲ ਲੱਗਦੀ ਹੈ। ਰਾਜ ਦਾ ਖੇਤਰਫਲ 50,362 ਵਰਗ ਕਿਲੋਮੀਟਰ (19,445 ਵਰਗ ਮੀਲ) ਦਾ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦੇ ਕੁਲ ਭੂਗੋਲਿਕ ਖੇਤਰ ਦਾ 1.53% ਹੈ। ਇਹ ਭਾਰਤ ਦਾ ਖੇਤਰ ਵਜੋਂ 20ਵਾਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਰਾਜ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਮੁੱਖ ਸ਼ਹਿਰ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ, ਲੁਧਿਆਣਾ, ਜਲੰਧਰ, ਬਠਿੰਡਾ, ਮੋਗਾ, ਸੰਗਰੂਰ, ਮੋਹਾਲੀ ਅਤੇ ਪਟਿਆਲਾ ਹਨ। ਇਸ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਹੈ।
