Os artigos máis visitados da Wikipedia en galego, actualizados diariamente. Saber máis...
As Protestas da Praza Tian'anmen de 1989, tamén coñecidas como Masacre da Praza Tian’anmen ou Incidente do 4 de xuño, foron unha serie de protestas lideradas por estudantes, intelectuais e activistas laborais na República Popular Chinesa que ocorreron entre o 15 de abril e o 4 de xuño de 1989. A protesta debeu o seu nome á localización da violenta supresión do movemento, que foi na Praza Tian'anmen de Pequín, polo Exército Popular de Liberación. Os manifestantes proviñan de distintos grupos, dende os intelectuais que pensaban que o goberno do Partido Comunista Chinés era demasiado corrupto e represor, até os traballadores urbanos que pensaban que a reforma económica chinesa chegara demasiado lonxe e que a inflación e o desemprego xeneralizado estaban a ameazar a súa forma de vida.
A proteína HMGB1 (do inglés high mobility group box 1, caixa do grupo de alta mobilidade 1), tamén coñecida como HMG-1 (do inglés high-mobility group protein 1, proteína do grupo de alta mobilidade 1) e anfoterina, é unha proteína que nos humanos está codificada no xene HMGB1 do cromosoma 13. A HMG-1 pertence ao grupo de alta mobilidade e contén o dominio caixa HMG (HMG-box).
O Instituto da Lingua Galega (ILG) é un instituto universitario pertencente á Universidade de Santiago de Compostela creado en 1971 para promover o uso e normalización da lingua galega e estudala sincrónica e diacronicamente. Ten a súa sede en Santiago de Compostela, no número 4 da Praza da Universidade, edificio cuxa construción data de 1640.
Chámase Reconquista de Vigo ao alzamento popular que, no contexto da Guerra da Independencia española, ocorreu en Vigo o 28 de marzo de 1809, cando as tropas do exército do Primeiro Imperio Francés de Napoleón Bonaparte saíron da vila. Os vigueses, encabezados polos militares Pablo Morillo e Bernardo González “Cachamuíña” conseguiron expulsar os galos da vila, converténdose na primeira de Europa en facelo. Por estes feitos, o rei Fernando VII outorgou en 1810 o título de cidade “fiel, leal e valorosa”.
Maixabel Lasa Iturrioz, nada en Legorreta, Guipúscoa, en 1951, é unha activista e política vasca pola convivencia no País Vasco, directora da Oficina de Atención ás Vítimas do Terrorismo do Goberno Vasco entre 2001 e 2012. Viúva de Juan María Jáuregui, político vasco do PSE asasinado por ETA, foi unha das primeiras vítimas que accedeu a entrevistarse no cárcere cos asasinos do seu home.
As Festas Minervais é un certame literario galego que apareceu por primeira vez en 1536 na honra da figura de Alonso de Fonseca III, arcebispo de Toledo e de Santiago de Compostela. Dito certame foi promovido pola Universidade de Santiago de Compostela, considerándose un modelo tanto no campo literario como no lingüístico da época. Os autores participantes empregaron a lingua castelá e o latín para as súas composicións.
Alfonso Daniel Rodríguez Castelao
Alfonso Daniel Manuel Rodríguez Castelao, nado en Rianxo o 29 de xaneiro de 1886 e finado no exilio en Buenos Aires (Arxentina) o 7 de xaneiro de 1950, está considerado o Pai do nacionalismo galego. Castelao foi un intelectual comprometido coa terra e co país. Na súa persoa reuníanse as facetas de narrador, ensaísta, dramaturgo, debuxante e político galego, chegando a ser a figura máis importante da cultura galega do século XX. Ademais, estudou medicina, pero confesaba: "Fíxenme médico por amor ao meu pai; non exerzo a profesión por amor á humanidade".
Unha posición sexual é unha posición do corpo que a xente usa para relacións sexuais ou outras actividades sexuais. Os actos sexuais son xeralmente descritos polas posicións que adoptan os participantes para realizar eses actos. Aínda que as relacións sexuais xeralmente implican penetración do corpo dunha persoa por outra, as posicións sexuais normalmente implican actividades sexuais penetrativas ou actividades sexuais sen penetración.
Santiso de Abres (oficialmente San Tiso d'Abres) é un concello da Comunidade autónoma do Principado de Asturias. O xentilicio é «santiseiro». O municipio limita polo norte, o sur e polo oeste coa provincia de Lugo (concellos de Trabada na zona norte e da Pontenova na zona sur) e polo leste con Taramundi e A Veiga, ambos do Principado.
Colocación do pronome átono en galego
Ir ao índice do Curso de lingua galega. Tamén pode consultar a Normativa oficial do galego.
O galego ([ɡaˈleɣo̝]) é unha lingua indoeuropea que pertence á póla de linguas románicas. É a lingua propia de Galicia, onde é falada por uns 2,4 millóns de galegos. Á parte de en Galicia, a lingua fálase tamén en territorios limítrofes con esta comunidade, aínda que sen estatuto de oficialidade (agás en casos puntuais, como na Veiga), así como pola diáspora galega que emigrou a outras partes de España, a América Latina, os Estados Unidos, Suíza e outros países de Europa.
Yoshiro Tachibana (en xaponés: 橘与四郎), nado en Sanda (prefectura de Hyōgo) en 1941 e finado en Muxía o 16 de xullo de 2016, foi un pintor xaponés estabelecido en Galicia. A súa obra, influída pola arte europea, xaponesa e a espiritualidade oriental, abrangue máis de 800 pezas repartidas por todo o mundo.
Galicia ( pronunciación ) ou Galiza ( pronunciación ) é unha nación recoñecida internacionalmente en 1933 e establecida xurídica e administrativamente dende 1978 como comunidade autónoma segundo a Constitución española co rango de nacionalidade histórica determinado no seu Estatuto de autonomía, dentro do Reino de España e a Comunidade Europea. O seu territorio está situado no extremo noroeste da Península Ibérica e linda, ao leste, coas comunidades autónomas de Asturias e Castela e León, ao oeste co océano Atlántico, ao norte co mar Cantábrico e ao sur coa República de Portugal. Ten como lingua propia o galego, de orixe común co portugués (ambas as dúas proveñen da lingua medieval coñecida como galego-portugués), e comparte oficialidade co castelán, que é oficial en toda España.
Maixabel é un filme español de 2021 dirixido por Icíar Bollaín e coescrito por Bollaín e Isa Campo. Está protagonizado por Blanca Portillo e Luís Tosar xunto a Bruno Sevilla, Urko Olazabal e María Cerezuela. Baséase na historia real de Maixabel Lasa, unha muller cuxo marido, Juan María Jáuregui, foi asasinado por ETA, e que recibe unha invitación para falar cos asasinos do seu marido once anos despois.
A música tradicional de Galiza caracterízase tanto polas súas formas (muiñeiras, xotas, maneos, alalás, aturuxos etc), instrumentos (gaita galega, pandeireta e as cunchas, entre outros) e agrupacións musicais. Como música tradicional que evolucionou oralmente, comparte trazos en común coas das áreas veciñas de Asturias, Portugal e León e en xeral coa tradición musical de Europa Occidental.
Atendendo á distribución xeográfica e á maneira de se combinaren os fenómenos diferenciadores das falas galegas, poden delimitarse tres grandes complexos lingüísticos ou bloques: occidental, central, e oriental. No interior destes bloques hai varias áreas, zonas lingüísticas de desigual extensión e unidade, delimitables coa isoglosa dun ou dous fenómenos caracterizadores. Esta división baséase fundamentalmente na fonética e mais na morfoloxía; no futuro a análise da distribución de áreas léxicas do ALGa axudará a precisala ou modificala.
Spider-Man: Homecoming é un filme estadounidense de 2017 dirixido por Jon Watts. É un filme de superheroes de Marvel Comics sobre a personaxe de Spider-Man, coproducido por Columbia Pictures e Marvel Studios, e distribuído por Sony Pictures Releasing. É o segundo "reboot" de Spider-Man e o décimo sexto filme do Universo Cinematográfico Marvel (MCU).
OpenCorporates é unha páxina web que comparte datos de empresas baixo a copyleft Licenza Aberta de Bases de Datos. A empresa, OpenCorporates Ltd, foi constituída o 18 de decembro de 2010 por Chris Taggart e Rob McKinnon, e o sitio web foi lanzado oficialmente o día 20 de decembro dese mesmo ano. Os datos proceden de rexistros comerciais nacionais de 140 xurisdicións e preséntanse nun formulario estandarizado.
Nothing Technology Limited é un fabricante británico de electrónica de consumo con sede en Londres. Foi fundada por Carl Pei, o cofundador do fabricante de teléfonos intelixentes chinés OnePlus. O 25 de febreiro de 2021, a compañía anunciou a Teenage Engineering como socio fundador, sendo responsable principalmente da estética do deseño da marca e dos seus produtos.
Jonh Galliano, nado en Xibraltar o 28 de novembro de 1960, é un dos máis influentes deseñadores de moda contemporáneos. Criado en Londres, foi o deseñador xefe do buque insignia da alta costura francesa, Christian Dior, dende 1997 até 2011, cando foi despedido despois de que saíse nun vídeo facendo comentarios antisemitas.
A festa da Reconquista é unha festa que se celebra na cidade vella da vila de Vigo o 28 de marzo. Nela represéntase a toma da cidade polos franceses a comezos de século XIX e a reconquista polos habitantes galegos. Ademais das representacións, hai outras actividades na rúa, música popular, obradoiros e postos de comida e artesanía a xeito de feira.
Bodies (serie de televisión de 2023)
Bodies é unha miniserie de televisión británica escrita e creada por Paul Tomalin para Netflix. Foi dirixida por Marco Kreuzpaintner e Haolu Wang. Baséase na novela gráfica homónima de 2014-15 de DC Vertigo , escrita por Si Spencer e ilustrada por Dean Ormston, Tula Lotay, Meghan Hetrick e Phil Winslade.
Lista de xentilicios de concellos galegos
Esta é unha lista dos xentilicios dos concellos de Galicia:
Isaac Díaz Pardo, nado en Santiago de Compostela o 22 de agosto de 1920 e finado na Coruña o 5 de xaneiro de 2012, foi un intelectual, artista e empresario galeguista que se impuxo a tarefa de preservar, fortalecer e reconstruír a cultura e a memoria de Galicia, acometendo facetas de empresario cultural, deseñador industrial, escritor, editor, promotor e mecenas de proxectos. Como escritor deixou ensaios sobre arte, economía, historia, ademais de poesía e teatro. Usou os pseudónimos Cego Zago, Ollarnovo, S.F. Ollarnovo, Xoán Mazaricos, Santiago Fernández, Xalo.
A arte (do latín ars, artis, a través do seu acusativo singular artem) é entendida xeralmente como calquera actividade ou produto realizado polo ser humano cunha finalidade estética ou comunicativa, a través do que se expresan ideas, emocións ou, en xeral, unha visión do mundo, mediante diversos recursos, como os plásticos, lingüísticos, sonoros ou mixtos. A arte é un compoñente da cultura, reflectindo na súa concepción os substratos económicos e sociais, e a transmisión de ideas e valores, inherentes a calquera cultura humana ó longo do espazo e do tempo. Adoita considerarse que coa aparición do Homo sapiens a arte tivo en principio unha función ritual, máxica ou relixiosa, pero esa función cambiou coa evolución do ser humano, adquirindo un compoñente estético e unha función social, pedagóxica, mercantil ou simplemente ornamental.
Vladimir Vladimirovich Putin (en ruso: Владимир Владимирович Путин), nado en Leningrado o 7 de outubro de 1952, é un político ruso e antigo oficial de intelixencia que é o actual presidente de Rusia, un cargo que ostenta dende o ano 2012, e que xa ocupou entre os anos 1999 e 2008. Tamén foi primeiro ministro dende 1999 até 2000, e de novo entre 2008 e 2012. Putin é o segundo presidente europeo máis lonxevo despois de Aliaksandr Lukašenka da veciña Belarús.
A criptomeria ou cedro xaponés, Cryptomeria japonica (L.f.) D. Don, é a única especie de árbore do xénero Cryptomeria. É unha conífera pertencente á familia das cupresáceas, endémica do Xapón, onde é coñecida co nome xaponés de sugi (杉). En Occidente incrementouse o uso do termo "sugi" para se referir a esta árbore, xa que semella máis axeitado ca o usado antigamente: "cedro xaponés", xa que o "sugi" non é un auténtico cedro (xénero Cedrus).
Alejandro Fidalgo Conde, nado en Corcubión o 20 de abril de 1985, é un xornalista, locutor de radio e presentador de televisión galego, máis coñecido como Álex Fidalgo. É membro dos equipos de La Rosa de los Vientos e No son horas de Onda Cero. Tamén formou parte do equipo do programa nocturno La parroquia, na mesma cadea, até o seu peche en 2016.
De Ninghures é unha banda galega de música folk conformada, á altura de 2019, por un total de 7 integrantes, naturais de distintas localidades do país, tales como Carballo, Santiago de Compostela ou A Fonsagrada. Como grupo, caracterízase pola mestura de ritmos e sons de raíz galega cos equivalentes doutros pobos ibéricos, latinoamericanos ou magrebís.
As Pandeireteiras de Mens foron un grupo de mulleres labregas dos lugares de Asalo e Mens (Malpica de Bergantiños) que desde a década de 1970 actuaron en Europa e América coa Agrupación Folklórica Aturuxo. O 5 de xullo de 2024, a Real Academia Galega acordou dedicar o Día das Letras Galegas de 2025 ás cantareiras e á poesía popular, incluíndo a Teresa García Prieto, Prudencia e Asunción Garrido Ameixenda e mais Manuela Lema Villar.
Os Bolechas: Historia de Galicia
Os Bolechas: Historia de Galicia é unha serie de televisión galega de animación de
Rosalía Castro de Murguía, de solteira, Rosalía de Castro Abadía, nada en Conxo (Santiago de Compostela) o 23 de febreiro de 1837 e finada na Matanza (Padrón) o 15 de xullo de 1885, foi unha escritora e poeta galega, considerada a máis ilustre figura da lírica moderna, unha das máis altas da poesía española do século XIX e a principal responsable do Rexurdimento galego do século XIX, xunto a Eduardo Pondal e Manuel Curros Enríquez. O 17 de maio, Día das Letras Galegas, celébrase co gallo de ser a data de edición da súa obra Cantares gallegos. A súa figura e as súas creacións literarias foron obxecto dunha abondosa bibliografía e recibiron unha constante atención crítica, tanto no territorio galego coma no estranxeiro.
Microsoft Gaming é unha división de Microsoft de videoxogos e entretemento dixital, con sede en Redmond, Washington, establecida en 2022. As súas cinco etiquetas de desenvolvemento e publicación son: Xbox Game Studios, Bethesda Softworks (editora de ZeniMax Media), Activision, Blizzard Entertainment e King (as tres últimas son editoras de Activision Blizzard). Produce as consolas de videoxogos Xbox e os seus servizos, ademais de supervisar a produción e as vendas, e está liderada polo CEO Phil Spencer, que supervisa Xbox desde 2014.
En trigonometría o seno dun ángulo (abreviado sen ou sin do latín sĭnus) é a función dun ángulo que relaciona o valor do cateto oposto ó ángulo co da hipotenusa. Expresado a través dun triángulo rectángulo, o seno é a razón entre o cateto oposto e a hipotenusa dese triángulo: sen ( α ) = a c {\displaystyle \operatorname {sen}(\alpha )={\frac {a}{c}}} Ou tamén como a ordenada correspondente a un punto que pertence a unha circunferencia unitaria centrada na orixe (c = 1): sen ( α ) = a {\displaystyle \operatorname {sen}(\alpha )=a\,} En matemáticas o seno é a función obtida ó facer variar a razón mencionada, sendo unha das funcións transcendentes. Para entender o concepto visualmente: O seno é a proxección do cateto oposto sobre a hipotenusa.
Michael Lloyd Miller, nado o 19 de febreiro de 1980, é un ex xogador profesional de baloncesto e adestrador que agora dirixe a axencia deportiva Let It Fly Management. Xogou 17 tempadas na National Basketball Association (NBA) despois de ser seleccionado polos Orlando Magic na primeira rolda do draft da NBA de 2000 co quinto pick global. Miller foi nomeado Rookie do Ano da NBA cos Magic en 2001 e foi elixido Sexto Home do Ano da NBA cos Memphis Grizzlies en 2006.
Vigo ( pronunciación ) (tamén coñecida como a cidade olívica) é unha cidade e concello da provincia de Pontevedra, na comunidade autónoma de Galicia, no noroeste da Península Ibérica. É a capital da comarca de Vigo, aínda que historicamente pertenceu á comarca de Val de Fragoso. Ademais é a capital da súa área metropolitana.
A seguinte é unha lista alfabética das aves silvestres atopadas en Galicia. Inclúe tanto as especies habituais como as citas ocasionais, mesmo algunhas que hai anos que non se observan na Comunidade, a non ser que sexa desde hai moito tempo. Non se inclúen as aves domésticas (como por exemplo a galiña, pavo, ganso ou a avestruz) nin as aves ornamentais que se crían en catividade, aínda que si aquelas que, procedentes desta última situación, escaparon ou foron liberadas e xa se adaptaron á vida en liberdade ou están en vías de facelo.
Para describir os movementos das pezas de xadrez neste artigo usouse a notación alxébrica. Robert James Fischer, coñecido como Bobby Fischer, nado en Chicago (Illinois) o 9 de marzo de 1943 e finado en Reiquiavik o 17 de xaneiro de 2008, foi un xadrecista estadounidense, logo nacionalizado islandés.
Rocío Pérez Armenteros, nada en Alcalá la Real (provincia de Xaén) o 13 de xullo de 1989 é unha cantante, compositora e actriz andaluza, máis coñecida polo seu nome artístico Roko compuxo cancións de estilo soul principalmente en castelán, aínda que tamén noutros idiomas. Maqueta temas para outros artistas e traballa con Antonio Ferrara que é colaborador de Carlos Jean. O seu disco de cabeceira é Un día en el mundo, de Vetusta Morla.
España ( pronunciación ), denominada tamén en tratados internacionais e de xeito protocolario Reino de España ( pronunciación ), é un país soberano membro da Unión Europea, constituído en Estado social e democrático de Dereito, e cuxa forma de goberno é a monarquía parlamentaria. O seu territorio, con capital en Madrid, ocupa a maior parte da Península Ibérica, ao que se lle engaden os arquipélagos das Illas Baleares, no mar Mediterráneo occidental, e das Illas Canarias, no océano Atlántico nororiental, así como no norte do continente africano, as prazas de soberanía das cidades autónomas de Ceuta e Melilla, ademais dos distritos e posesións menores das illas Chafarinas, o Peñón de Vélez da Gomera o peñón de Alhucemas e Perejil. O enclave de Llívia, nos Pireneos, completa o conxunto de territorios xunto coa illa de Alborán, as illas Columbretes e unha serie de illas e illotes fronte ás súas propias costas.
Meteora (grego: Μετέωρα, pronunciado [meˈteora]) é unha formación rochosa na unidade rexional de Tríkala, en Tesalia, no noroeste de Grecia, que alberga un dos complexos de mosteiros da Igrexa ortodoxa oriental máis destacados, considerado localmente o segundo en importancia despois do Monte Athos. Vinte e catro mosteiros foron establecidos sobre os xigantescos piares naturais e os bolos redondeados que dominan a zona, principalmente na segunda metade do século XIV baixo o goberno local de Simeón Uroš. Seis destes aínda están activos e abertos aos visitantes: os mosteiros de Gran Meteoro (fundado no 1356), Varlaam, San Nicolao Anapausas, Rousanou, Santa Trindade e San Estevo.
David Monreal Izquierdo, nado en Ourense o 5 de novembro de 1973, é un ex xogador de rugby internacional 16 veces coa selección española, entre 2002 e 2004. Tamén xogou con España Sub23 e España A, coa selección de Cataluña de 1994-2005 manténdose campión de España e sendo capitán varias tempadas. A súa posición no campo era a de talonador, no centro da primeira liña.